________________
२६
माता पार ___यदा स्थापत्या गाथापत्नी स्वपुत्र 'नो सचाएइ 'नो शक्नोति अस्य 'आघवित्तए' इत्यादिना सम्बन्धः । विषयानुलोमामि = विषयानुकलामि:
ग्भिश्च, तथाहि - विपरभोग एव मनुष्यलोके साराशस्तदर्थमेव सर्वे जनाः मवर्तन्ते उक्तश्च" यदि रामा यदि च रमा, यदि तनयो विनयधीगुणोपेतः ।।
तनये तनयोत्पत्तिः, सुरवरनगरे फिमाधिवयम् ॥ १॥" । तथा-विषयमतिकूतराभिः विषयाः = कामभोगास्तत्मतिकलास्त प्रतिषेधेन सद्भाविनस्तपः सयमास्तत्सम्बन्धिनीभिः लक्षणया विषयमतिकूर सम्बन्धिरूपोऽर्थः प्रतिवोध्यते । तपः सयमादिक खलु वालुका कवलवन्निरास्वादम् असिधारो परिगमनमिव सिक्थकदन्तैहिमयचणकचर्वणमिवकरेण दीप्ताग्निशिखाग्रहणमिव मेरुगिरितोलनमिव सुदुष्कर भुजाग्या समुद्रतरणमिवातिदुपरमित्येव तपः सयमभयोद्वेगकारिणीभिर्वाग्भिरित्यर्थः । वहीभिराख्यापनाभि = बहुविधैराख्यान: सामान्यतः कथनैश्च, प्रज्ञापनाभिः विशेषतः कथनैश्च, सज्ञापनाभि सयोधनाभिः प्रकार से इसने भि कि (जाहे णो सचाएइ विसयाणुलोमोहि य पडीकूलाहि य यहहिं आघवणाहिं य पनवणाहिं य सन्नवणाहिय विनवणाहि य आधवित्तएवा ४) स्थापत्या गाथापत्नी ने उसे विषयानुकूल तथा विषयों के प्रतिकूल आदि वचनों द्वारा खूब २ समझाया-परन्तु वह उन विषयानुकूल विषय प्रतिकूल अनेक विध आख्यानो द्वारा-सामान्य कथनो बारा-प्रज्ञापनाओ द्वारा विशेष कथनो द्वारा सज्ञापनाओं द्वारा -सयोधन पूर्वक कथनों द्वारा विज्ञापनाओं द्वारा तुम ही इस वृद्धावस्था में मेरे लिये आधार भूत हो इत्यादिरूप प्रेमसहित दीन वचनो द्वारा उसे सामान्यरूप से समझाने के लिये विशेष रूप से समझाने के लिये, विज्ञापित करने के लिये सज्ञापित करने के लिये समर्थ नही हुई"जाहे णो सचाएइ बिसयाणुलोभाहि य पडिकूलाहिय, बहहिं आयवणाहि य पन्न वणाहिय सन्नवणाहि य घिन्नवणाहिय आधवित्तए वा" ४ स्थापत्य | पनी પિતાના પુત્ર વિષયાનુકૂળ તેમજ વિષને પ્રતિકૂળ એવી ઘણી વાત કહીને ખૂબ સમજાવ્યું, પણ તે વિષયાનુકૂળ વિષયપ્રતિકૂળ અનેક આખ્યા વડે, સામાન્ય કથને વડે, પ્રજ્ઞાપનાઓ વડે, વિશેષ કથ વડે, સજ્ઞાપનાઓ વડે, સાધન પૂર્વક કથન વડે, વિજ્ઞાપનાઓ વડે, (તમેજ આ ઘડપણમાં મારે આધાર છે) વગેરે પ્રેમયુક્તદીન વચને વડે પોતાના પુત્રને તે સામાન્ય રૂપથી સમજાવવા માટે વિશેષ રૂપથી સમજાવવા માટે, વિજ્ઞાપિત કરવાને માટે સજ્ઞાપિત કરવા માટે સમર્થ થઈ શકી નહિ એટલે કે આખ્યાન વગેરે ચાર જાતના
