Page Text
________________
भगवतीने इति । यद्यपि असुरकुमारस्य नार कवदेव सर्वापि व्यवस्था घायः सर्वपदेपु तथापि यत्र नारकापेक्षया चैलक्षण्यं तद् घोतपितमाह-'नवर" इत्यादि, 'नवरं कण्हलेस्से वि चत्तारि भंशा भाणियबा' नवरम्-केवलं नारकदण्डकापेक्षया असुरकुमारदण्डके इदं वैलक्षण्यं यत् कृष्णलेश्येऽपि कृष्णलेश्याविशिष्टे असुरकुमारे चत्वारो भङ्गा मणितव्याः। नारकदण्ड के कृष्णलेश्यनारकस्य खलु प्रथमतृतीयमको कथिती अधुरकुमारस्य तु कृष्णलेश्यानतोऽपि चत्वारोऽपि सनाः कृष्णलेश्याऽ. सुरकुमारस्य हि मनुष्यगत्यवाप्ती मोक्षसंभवेन द्वितीयचतुर्थ भङ्गयोरपि संभवादिति । 'सेसं जहा नेरझ्याणं' शेष कृष्णलेश्यासुरकुमारपदातिरिक्तं सर्वमपि ज्ञानदृष्टथादि पदं यथा नारकाणां कथितं तथैवासुरकुमारस्यापि ज्ञातव्यमिति । एवं जान थणियकुमाराणं' एवमसुरकुमारवदेव यावत् रतनितकुमाराणामपि ज्ञातव्यम् होता है। यद्यपि असुरकुमार की नारक जीब के जैसे ही सर्व व्यवस्था प्रायः समस्त पदों में है परन्तु फिर उसकी अपेक्षा जो यहां भिन्नता है वह ऐसी है कि कृष्णलेश्यावाले असुरकुमार में चारों भंग कहें हैं-तम शिलारक दण्डक ने कृष्णरेश्यावाले नारक में प्रथम और तृतीय अंश ही कहे हुए है । यह चारों भगों के होने में कारण यह है कि कृष्णलेघावाला भी लसुरकुमार मनुष्य गति की प्राप्ति से मोक्ष की प्राप्ति पी संभावनावाला होता है। परन्तु कृष्णलेश्यावाले नारक में ऐसी संभावना नहीं होती है, इसलिये वहां द्वितीय और चतुर्थ मंग संभक्ति नहीं कहे गये हैं। 'सेस जह नेरहयाण अतः कृष्णलेश्य असुरकुमार पद से अतिरिक्त और सय ज्ञाष्टि आदि पद जरहे नारकों के कहे गये हैं उसी प्रकार से असुरकुमार के भी दे करना चाहिये। 'जान थगियकुमाराणं' હોય છે. જો કે અસુરકુમારનું કથન નારકના કથન પ્રમાણે જ પ્રાયઃ સઘળા પદમાં છે, તો પણ તેના કરતાં અહિયાં આ કથનમાં જે ભિનપણુ છે, તે એવું છે કે-કૃષ્ણલેસ્ટાવાળા અસુકુમારોને ચારે ભંગ હોય છે, જ્યારે નારક દંડકમાં કૃષ્ણલેશ્યાવાળા નારકે પહેલે અને ત્રીજો ભંગ જ કહ્યો છે. અહિયાં ચારે ભાગે હોવાનું કારણ એ છે કે-કૃણલેશ્યાવાળ અસુરકુમાર પણ મનુષ્ય ગતિની પ્રાપ્તિથી મોક્ષ પ્રાપ્તિની સ ભવનાવાળો હોય છે, પરંતુ કાલેશ્યાવાળા નારકમાં એવી સંભાવના છેતી નથી. તેથી ત્યાં બીજો અને याथो से सजवित अंडस नथी, 'सेसं जहा नेरझ्याण' तेथी सेश्यावाणा અસુરકુમાર એ પદ સિવાયના બીજા તમામ જ્ઞાન, વિગેરે પદે નારકોને જે પ્રમાણે કહ્યા છે, એ જ પ્રમાણે અસુરકુમારે ને પણ તે સમજવા.
| SR No. | 009326 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 708 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |