Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२१ व. २ उ. १-१० कलायादि धान्यगतजीवनि० २४७ दस उद्देसगा भाणियन्या' एवं मूलादिका दशोद्देशका भणितयाः 'जहेच सालीणं निरवसेसं तहेब' यथैव शालीनां दशोद्देशकाः कथिताः निरवशेष सर्व तथैव इहापि भणितव्यं-वक्तव्यमिति। मूलकन्दस्कन्धत्वशाखापवालपत्रपुष्पफलवीजात्मका दशोदशका भवन्ति, तत्र प्रथमो मूलोद्देशक:-हे भदन्त ! कलायादीनां मूळतया ये जीवा उत्पद्यन्ते ते कुत: स्थानादागत्येह समुत्पद्यन्ते किं नैरयिकेभ्यो मनुष्येभ्यो देवेभ्यो वेति प्रश्ना, हे गौतम! ते जीवा नैरयिकेभ्य आगत्य नोत्पद्यन्ते किन्तु तिर्यग्भ्यो मनुष्येभ्य आगत्य समुत्पधन्ते न तु देवेभ्यो देवा. नामशुभस्थाने उत्पत्तेरभावात् । हे भदन्त । ते जीवा एकसमये कियन्त उत्पधन्ते गौतम ! जघन्येन एको वा द्वौ वा त्रयो वा उत्कृष्टतः संख्येयावा असंख्येया वा समु. नैरयिक से आकरके उत्पन्न नहीं होते हैं किन्तु तिर्थश्च गति ले अथवा मनुष्य गति से आकर के उत्पन्न होते हैं वे देवगति ले आकर के उत्पन्न नहीं होते हैं क्यों कि देवों का सूलादिरूप अशुभस्थान में उत्पाद नहीं होता है। अब गौतमस्वामी प्रभु ले ऐसा पूछते हैं -हे भदन्त ! वे जीव एक समय में कितने उत्पन्न होते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-गौतम ! जघन्य से एक, दो अथवा तीन जीव उत्पन्न होते हैं और उत्कृष्ट से संख्यात और असंख्यात जीव उत्पन्न होते हैं यदि बे जीव एक एक समय में असंख्यात असंख्यात वहां से निकाले जावें तब भी असंख्यात उत्सर्पिणी और अवसर्पिणी काल में भी वे वक्ष से पूरे नहीं निकाले जा सकते हैं इन जीवों की अवगाहना कितनी बड़ी होती है ? इसके उत्तर में प्रभु ने कहा है-हे गौतम! जघन्य से अङ्गुल ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે હે ગૌતમ ! તે જ નરકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંતુ તિર્યંચ ગતિથી અથવા મનુષ્ય ગતિથી આવીને તેઓ ઉત્પન્ન થાય છે. તેઓ દેવગતિમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી. કારણ કે દેવને ઉત્પાત–ઉત્પત્તિ મૂળ વગેરે રૂપ અશુભ સ્થાનમાં થતો નથી.
હવે ગૌતમ સ્વામી પ્રભુને એવું પૂછે છે કે-હે ભગવાન એક સમયમાં તે જીવે કેટલા ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-હે ગૌતમ! જઘન્યથી એક, બે અથવા ત્રણ જી ઉત્પન્ન થાય છે. તથા ઉત્કૃષ્ટથી, સંખ્યાત અસંvયાત ઉત્સર્પિણ અને અવસર્પિણી કાળમાં પણ તેઓને ત્યાંથી પુરા બહાર કાઢી શકાતા નથી. તેટલા પ્રમાણમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ જીના શરીરની અવગાહના કેટલી વિશાળ હોય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં . પ્રભુએ કહ્યું કે-હે ગૌતમ! જઘન્યથી એક અગળના અસંખ્યાતમાં ભાગ
| SR No. | 009324 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 14 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 683 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 42 MB |