Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१८ उ०१ सू०१ प्रथमाप्रथमत्वे संशिद्वारनिरूपणम् ५५९ त्रिचतुरिन्द्रियास्तथा च एकद्वित्रिचतुरिन्द्रियान् वर्जयित्वा शेपानारकादिवैमानिकान्ता जीवाः संज्ञिन: अप्रथमा नतु प्रथमा इत्येवं वक्तव्याः विकलेन्द्रियाणां सज्ञित्यस्यैव अभावात् विकलेन्द्रियवर्जमिति कथितम् । ‘एवं पुहुतेण चि' एवं पृथक्त्वेनापि वहुवचनेनाऽपीति यथा संज्ञिजीवे एकत्वमाश्रित्य कथितं यत् संज्ञी जीवः संज्ञभावेन न प्रथमः किन्तु अप्रथमा जीवेन संज्ञित्वस्यानन्तशो लब्धत्वात् तथा बहुत्वमाश्रित्यापि संज्ञिजीवानां संज्ञिभावेन नो प्रथमत्वम् अपितु अपथमस्वमेव जीवानां संज्ञत्वस्यानन्तशो लब्धत्वादितिभावः । 'असनी एवं चेव एगत्त. पुहुत्तेणं' असंती एवमेव एकत्वपृथक्त्वेन असंशिजीवानामपि एकन्वबहुत्याभ्याम् असंज्ञिभावेन प्राथम्यापाथम्यवक्तव्यता संज्ञिजीश्वदेव वक्तव्या 'न प्रथम: चौइन्द्रिय जीवों को छोड़कर शेषनारकादि वैमानिकान्त जीचों में कर लेना चाहिये । अर्थात् संज्ञिभाव की अपेक्षा ये सब अप्रथम हैं प्रथम नहीं हैं । विकलेन्द्रिय जीवों में संज्ञित्व का अभाव है अतः उन्हें यहां छोडा गया है। 'एवं पुहुत्तण वि' जैसा यह संज्ञिभाव द्वार में एक जीव में प्रथमता का कथन किया गया है उसी प्रकार से अनेक संज्ञी जीवों में भी अप्रथमता है। इस द्वार में ऐसा कथन कर लेना चाहिये । क्योंकि उन्होंने संज्ञिदशा अनन्तवार प्राप्त की है । 'असन्नी एवं चेव एगत्त पुलुत्तेणं' एकवचन और बटुवचन को लेकर जैसा यह अप्रथमता का कथन संज्ञिद्वार में संज्ञी जीव के विषयमें किया गया है, इसी प्रकार से असंज्ञिद्वार में भी एकवचन और बहुवचन को लेकर प्रथमता और अप्रथमता की वक्तव्यता का कथन कर लेना चाहिये-इस प्रकार वैमाणिए" बद्रिय, द्रिय भने यौद्रिय वान छान माहीना નારકેથી વૈમાનિક સુધીનાં જેમાં પણ આજ પ્રમાણેનું કથન કરી લેવું. અર્થાત્ બધા સંજ્ઞિભાવની અપેક્ષાએ અપ્રથમ છે. પ્રથમ નથી. વિકલેન્દ્રિય જીમાં સંન્નિપણાને અભાવ છે. તેથી અહિયાં તેઓને છેડી દીધા છે. "एवं पुहुत्तेण वि" सज्ञिवाभा मे सीमा मप्रथमपान ४थन २वी રીતે કરવામાં આવ્યું છે. એજ રીતે અનેક સંજ્ઞી જીવોમાં પણ અપ્રથમપણાનું કથન કરવામાં આવ્યું છે એ જ રીતે અનેક સંજ્ઞી જીવોમાં પણ અપ્રથમપણું છે. આ કારમાં આ પ્રમાણે સમજી લેવું. કેમ કે તેઓએ અનંતવાર सशीश प्रात ४२सी छे. "असन्नी एवं चेव एगत्तपुहुत्तेण" मप्रथमतानु કથન સંજ્ઞીદ્વારમાં સંજ્ઞી જીવના વિષયમાં જે પ્રમાણે એક વચન અને બહ વચનને લઈને કર્યું છે. તે જ રીતે અસંસી દ્વારમાં પણ એકવચન અને બહુ વચનને લઈને પ્રથમતા અને અપ્રથમતાના સંબંધમાં કથન સમજી લેવું. એ
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |