Page Text
________________
૨૮૮
भगवतीमो मेवास्ति द्वीन्द्रियादीनां तु रत्नप्रभाऽधस्तनचरमान्ते मारणान्तिकसमुद्घ तेन गतानामेव तत्र देश एव संभपति न देशाः वस्पेकपनररूपत्वेन देशानेकत्वहेत. सादिति तेपा तत्तत्र मध्यमरहितमेवेति । 'सेस तं चेय' शेपं तदेव-अन्यत्सर्व परिपूर्ण ही देश संबंधी भद्गत्रय कहे हैं पाकी बीन्द्रियादिकों के देशसंबंधी भंगत्रय मध्यम भंग से रहित ही हैं ऐसा जानना चाहिये, क्योंकि रत्नप्रभा के अधस्तनचरमान्त में देव पत्रे न्द्रियों के गमनागमन द्वारा एक देश और अनेक देश संभावित होते हैं। अतः पंचेन्द्रियों के देशमम्बधी भंगत्रय तो परिपूर्ण हैं, परन्तु लोक के अधस्तन चरमान्त में लीन्द्रियादिकों के देशसम्पन्धी भंगत्रयमध्यम भङ्ग से रहित हैं इसलिय रत्नपमा पृथिवी के अधस्तनचरमान्त में पंथे. न्द्रियों के वे देशप्सम्बधी भंगत्रय परिपूर्ण फहना चाहिये और शेष बीन्द्रियादिकों को मध्यम भंग से रहित भंगत्रय कहना चाहिये।इमको कारण ऐसा है कि वहां मारणान्तिक समुद्घात द्वारा कहे हुए ही द्वीन्द्रियजीवों का एकदेश ही संभक्ति होता है अनेक देश नहीं। क्योंकि वह रत्नप्रभा पृथिवी का जो अधस्तन घरमानत है वह एक प्रदेश प्रतर रूप है । इसलिये वह अनेक देशों की संभावना में हेतु नहीं हो सकता है। इस कारण वहीं इनके भंगत्रय को मध्यमभंग से रहित कहा गया है 'सेमं तं चेव' चाकी का और सब कथन लोक के अधस्तन चरमान्त जैसा ही है । 'एवं जहार यणप्पभाए चत्ता. કહ્યા છે. બાકી બે ઈદ્રિયાદિકના દેશ સંબંધી ત્રણ ભંગ મધ્ય ભંગ વગરના જ છે. એ પ્રમાણે સમજી લેવું કેમ કે રત્નપ્રભાના નીચેના ચરમાનમાં દેવ અને પચેન્દ્રિયેના જવા આવવાથી એક દેશ અને અનેક દેશ થાય છે જેથી પંચેન્દ્રિમાં દેશ સંબધી ત્રણ ભંગ તે પરિપૂર્ણ છે. પરંતુ લેકના નીચેના ચરમાન્તમાં બે ઈન્દ્રિયાદિકાના દેશ સંબંધી ત્રણ ભંગ મધ્ય ભંગ સિવાયના છે જેથી ૨નખભા પૃથ્વીને નિચેના ચરમાતમાં પંચેન્દ્રિના દેશ સંબંધી ત્રણ ભંગ પૂર્ણ રીતે સમજી લેવા અને બાકીના બેન્દ્રિયવાળામાં મધ્ય ભંગ વગરના ત્રણ ભંગ સમજવા. તેનું કારણ એ છે કે ત્યાં મારણતિક સમુદ્ધાત દ્વારા કહેલા બેઇન્દ્રિયવાળા જીવોને એક દેશ જ સંભવિત હે ય છે. અનેક હોતા નથી કેમ કે રત્નપ્રભા પૃથ્વીનો જે નિચે ચરમાત છે. તે એક પ્રદેશ પ્રતરરૂપ છે. જેથી તે અનેક દેશોની સંભાવનામાં હેતુ બની શકતો નથી. જેથી ત્યાં તેના ત્રણ ભંગમાં મધ્ય ભંગ સિવાયના કહ્યા છે. "सेसं तं चेव" माहीन सघणु ४थन सोना नियना य२मान्त २ छे.
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |