Page Text
________________
shreeन्द्रिका टीका श० १६ उ० ८ सू०९ लोकस्वरूपनिरूपणम्
२८९
पूर्ववदेव वाच्यमिति । ' एवं जहा रयणप्पभाए चतारि चरिमंता एवं सकरप्पभाए त्रि' एवं यथा रत्नमभायाः चत्वारश्चरमान्ताः भणिता, एवं शर्करामभाया अपि चत्वारश्चरमान्ताः पूर्वपश्चिमदक्षिणोत्तररूपाः, रत्नप्रभा पृथिव्याः पूर्वपश्चिमदक्षिगोचरचरमान्तेषु यथा कथितम् तथैव सर्वमपि शर्करापृथिव्या अपि चतुर्षु पूर्वादि चरमान्तेषु वक्तव्यम् । 'उवरिमहेठिल्ला जहा रयणप्पमाए हेठिल्ले' उपरितनास्तनौ चरमान्तौ यथा रत्नप्रभाया अधस्तनश्चरमान्तः । शर्करामभायाः पृथिव्या उपरितना वनचरमान्तौ रत्नममापृथिव्या अधस्तनचरमान्तवदेव वक्तव्यौः । द्वीन्द्रियादिषु पूर्वप्रतिपादितयुक्तिवशात् मध्यमभंगरहितं पञ्चेन्द्रियेषु परिपूर्ण देशभकत्रयं वक्तव्यम् प्रदेशविचारे तु द्वीन्द्रियादिषु सर्वेषु आद्यभङ्गकरहितत्वेन शेषभङ्गकद्वयम् द्वितीयतृतीयरूपमेव अजीवविचारे तु रूपिणामजीवानां तु रिचरिमंता एवं सरप्पभाए' रत्नप्रभा पृथिवी के चार चरमान्तों में जैसा कथन देशादिके विषय में कहा गया है वैसा ही कथन शर्कराप्रभा के पूर्व पश्चिम दक्षिण और उत्तर के चरमान्तों में इनके सम्बन्ध मैं कर लेना चाहिये | 'उचरिमहेडिल्ला जहा रयणप्पभाए हेडिल्ले' तथा इसके उपरितन चरमान्त और अधस्तनचरमान्त में देशादिक भंगत्रय - का कथन, रत्नप्रभा पृथिवी के इन दोनों में जैसा देशादिभंगत्रय का कथन पञ्चेन्द्रिय जीवों को आश्रित करके पूर्वरूप से करने को कहा गया 'है । और बाकी के हीन्द्रियादिक जीवों के भंगत्रय का कथन मध्यम भंग से रहित करने को कहा गया है वैसा ही यहां पर भी कर लेना 'चाहिये। यहां मध्यमभंग रहितता द्वीन्द्रियादिकों के भगत्रय में क्यों है यह बात जैसी पहिले कही गई है वैसी ही यहां पर भी जाननी चाहिये ।
एवं जहा रयणाभा चत्तारि चरिमंता एवं सक्करपभाए" रत्नअला पृथ्वीसां ચરમાન્તામાં જેવુ કથન દેશાદિકોના વિષયમાં કહ્યુ છે. તેવું જ કથન શા પ્રભાના પૂર્વ પશ્ચિમ દક્ષિણ અને ઉત્તરના ચરમાન્તામાં આના સબધમાં સમજી से. “उबरिमहेट्ठिल्ला जहा रयणप्पभाप हेट्ठिल्ले" तथा तेना उपरना थरभान्त અને નીચેના ચર્માન્તમાં દેશાકિ ત્રણ ભંગાનું કથન રત્નપ્રભા પૃથ્વીના આ ખનેમાં જેવી રીતે દેશ વિગેરે ત્રણ ભગાનું કથન પચેન્દ્રિય જીવેાને ઉદ્દેશીને પૂર્વ રૂપથી કથન કરવાનુ કહ્યુ છે અને બાકીના એ ઇન્દ્રિયાક્રિક જીવાના ત્રણ ભરંગતુ કથન મધ્યમ ભંગ વગરનુ કહ્યું છે. તેવી રીતનું કથન અહિયાં પણ સમજી લેવુ'. એ ઇન્દ્રિયાક્રિકોના ત્રણ ભંગમાં મધ્યમભંગ છોડવાનુ કેમ કહ્યું છે ? એ વાત પહેલાં જેમ કહી છે. તેવી રીતે અહિ પણ સમજવું. કહેવાનુ તાત્પ એ છે કે
भ० ३७
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |