Page Text
________________
sents
4
प्रका टीका श०९ ४०३२ सू०१४ तिर्यग्योनिक प्रवेशनकनिरूपणम् २६१ विजातीयेषु प्रविशति तत् प्रवेशनकं कथ्यते । सजातीयरतु सुजातीयेषु प्रविष्टं एवेति नवत् प्रवेशनकं कथ्यते । द्वयोरपि तिर्यग्योनिकयोरेकैकस्मिन् स्थाने युगपत् समुत्पादेऽपि एकेन्द्रियादिपदेषु पञ्चैव भङ्गा भवन्ति । एतदेव सूचयितुमाह-' दो मंते । तिरिक्खजोणिया पुच्छा ?' गाङ्गेयः पृच्छति - हे भदन्त द्वौ खल तिर्यग्योनि किम् एके षु भवतः ? किंवा द्वीन्द्रियेषु, किंवा त्रीन्द्रि येषु, किंवा चतुरिन्द्रियेषु, किंवा न्द्रियेषु भवतः इति पृच्छा, भगवानाह - 'गंगेया! एगिदिएस वा होज्जा, पंचिदिए वा होज्जा' हे गाङ्गेय ! द्वौ तिर्यग्योनिक एकेन्द्रियेषु वा भवत यावत् - द्वीन्द्रियेषु चा, त्रीन्द्रियेषु वा, चतुरिन्द्रियेषु वा, पञ्चेन्द्रियेषु वा, भबतः
पर्याय से आकर के विजातीय पर्यायों में प्रवेश करता है (उत्पन्न होता है) इस अपेक्षा एक जीव भी प्रवेशन में प्राप्त होता है। सजातीय जीव जातीय पर्याय में उत्पन्न हो जावे- इसे प्रवेशनक नहीं कहा गया है क्योंकि वह तो उसमें प्रविष्ट ही है। दो तिर्यग्योनिक जीव हों और जब उनका एक ही स्थान में एक साथ उत्पाद होता है तब भी एकेन्द्रियादिपदों में पांच ही भंग होते हैं इस बात को सूत्रकार कहते हैंइसमें गांगेय ने प्रभु से ऐसा पूछा है- ( दो भते । तिरिक्खजोणिया पुच्छा ) हे भदन्त | दो तिर्यग्योनिक जीव क्या एकेन्द्रियों में होते हैं ? अथवा दीन्द्रियों में होते हैं ? या इन्द्रियों में होते हैं ? या चौइन्द्रियों में होते हैं ? या पंचेन्द्रियों में होते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं - (गंगेया ! fiदिए वा होज्जा, जाय पंचिदिएल वा शेज्जा) हे गांगेय । तिर्ययोनिक जीव एकेन्द्रियों से भी होते हैं यावत्-हीन्द्रियों में भी होते . हैं, इन्द्रियों में भी होते हैं, चौइन्द्रियों में भी होते हैं तथा पंचेन्द्रियों ગતિમાંથી ) નીકળીને વિજાતીય પર્યાયમા જીવનેા પ્રવેશ થયે ઉત્પત્તિ થવી, તેનું નામ જ પ્રવેશનક છે. એ અપેક્ષાએ તે પ્રવેશનકમાં એક જીવ પણ : સ'ભવી શકે છે. સજાતીય જીવ સજાતીય પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થઇ જાય તે તેને પ્રવેશનક કહેવાય નહીં, કારણ કે તે તે તેમાં પ્રવિષ્ટ જ છે. એ તિય ગ્યાનિક
જીવ જ્યારે એક જ સ્થાનમાં એક સાથે ઉત્પાદ થાય છે, ત્યારે પણ એકેકેન્દ્રિયાદિ પટ્ટામાં પાંચ ભંગ જ થાય છે એ જ વાત સૂત્રકાર હવે પ્રકટ કરે છે. गांगेय - मधुगारने! अश्न - " दो भते ! तिरिक्खजोणिया पुच्छा " हे ભદન્ત 1 તિય ચર્ચાનિક પ્રવેશનક દ્વારા તિર્યંચભવ ગ્રહણ કરતા એ તિર્યંચ ચેાનિક જીવે શું એકેન્દ્રિયેામાં ઉત્પન્ન થાય છે કે દ્વિન્દ્રિયેશમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? કે ત્રીન્દ્રિયામાં ઉત્પન્ન થાય છે કે ચતુરિન્દ્રચામાં ઉત્પન્ન થાય છે ? કે પોંચેન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન થાય છે
महावीर प्रभुता उत्तर- " गंगेया ! एवं दिएसु वा होन्जा, जाव पचिदिएसु वा होज्जा" हे गांगेय । ते मे तिर्यययोनि लव (१) मेहेन्द्रियाभां પણ ઉત્પન્ન થાય છે, (૨) અથવા તે એ તિય ંચયેાનિક જીવ દ્વીન્દ્રિયામાં પણ ' उत्पन्न थाय छे, (3) अथवा तेथे त्रीन्द्रियाभां पशु उत्पन्न थाय छे. (४) અથવા તેઓ તુરિન્દ્રિયામાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે. (૫) અથવા તે પચે
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |