SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 574
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ - - - - - भगवती सिय नत्थि, जस्स पुण मोहणिज्जं तस्स वेयणिज्ज नियमा अत्थि' हे गौतम ! यस्य जीवस्य वेदनीयं कर्म भवति तस्य मोहनीयं स्यात् कदाचित् अस्ति भवति, स्यात कदाचित नास्ति न भवति, तत्र अक्षीणमोहस्य हि वेदनीयं मोहनीयं चास्ति, क्षीणमोहस्य तु वेदनीयं केवलमस्ति मोहनीय नास्तीत्याशयः, किन्तु यस्य पुनर्मोहनीयं कर्म अस्ति तस्य वेदनीयमपि नियमात् नियमतोऽस्ति । गौतमः पृच्छति(गोयमा) हे गौतम ! ऐसा नियम नहीं है कि जिनके वेदनीय कर्म का सदभाव पाया जाता है उसके मोहनीय कर्म का भी सदभाव पाया जाता है, क्यों कि भगवान के वेदनीय का सद्भाव तो पाया जाता है पर मोहनीय कर्म का सद्भाव नहीं पाया जाता इसीलिये (जस्स वेय. णिज्जं तस्स मोहणिज्जं सिय अस्थि सिय नत्थि) सूत्रकार ने ऐसा कहा है कि जिसके वेदनीय कर्म का सदभाव होता है उसके मोहनीय कर्म का सद्भाव होता भी है और नहीं भी होता है क्षीणमोहवीतराग भिन्न जीवों में वेदनीय के साथ मोहनीय का सद्भाव पाया ही जाता है। इसी लिये वेदनीय के साथ मोहनीय कर्म की भजना कही गई है। परन्तु (जस्स पुण मोहणिज्जं तस्स वेयणिज्ज नियमा अस्थि ) यह नियम है कि जिस आत्मा में मोहनीय कर्म है उस आत्मा में वेदनीय कर्म अवश्य ही है। इसी बात को टीकाकार ने " अक्षीणमोहस्य हि वेदनीयं मोहनीयं चास्ति, क्षीणमोहस्य तु वेदनीयं केवलमस्ति मोहनीयं नास्ति" इस पंक्ति द्वारा स्पष्ट की है। महावीर प्रसुन उत्तर- गोयमा ! " गौतम ! सो नियम નથી કે જે જીવમાં વેદનીય કર્મને સદ્ભાવ હોય તે જીવમાં મેહનીય કર્મને પણ સદ્ભાવ જ હાય, કારણ કે કેવલી ભગવાનમાં વેદનીય કર્મને સદ્ભાવ તે જોવામાં આવે છે પણ તેમનામાં મોહનીય કર્મનો સદુભાવ જણાતો નથી. પરંતુ ક્ષીણ મહિવાળા વીતરાગ સિવાયના જીવમાં વેદનીય કર્મની સાથે મોહનીય કર્મને પણ સદ્ભાવ જોવામાં આવે છે. આ રીતે વેદનીયની સાથે મેહનીય કર્મને સદૂભાવ કયારેક હોય છે અને કયારેક તે નથી. એજ पात सूत्रारे 24। सूत्र द्वारा व्यत ४१ छ-(जन्स वेयणिज्ज तस्स मोहणिज्ज सिय अस्थि, सिय नस्थि) ५२न्तु (जस्त पुण मोहणिज्ज तस्स वेयणिज्ज नियमा अत्यि ) मेवा नियम १३२ छ २ आत्मामा माडनीय भने। સદૂભાવ હેાય છે, તે આત્મામાં વેદનીય કર્મનો પણ અવશ્ય સદ્ભાવ હોય छ. मे पात सूत्रारे “ अक्षीणमोहस्य हि वेदनीयं मोहनीयं चास्ति क्षीण मोहस्य तु वेदनीयं केवलमस्ति मोहनीय नास्ति ) मा 48 द्वारा २५४ ४१ छ.
SR No.009317
Book TitleBhagwati Sutra Part 07
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1964
Total Pages784
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari & agam_bhagwati
File Size46 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy