________________
५०८
भगवतीसूत्रे विपयीकृतानि द्रव्याणि अवायादिना जानाति, अवग्रहादिना पश्यति, 'जाव भावओ मइअन्नाणी मइअन्नाणपरिगए भावे जाणइ, पासइ' यातभावतः मत्यज्ञानी मत्यज्ञानपरिगतान् भावान् जानाति, पश्यति, यावत्करणात 'खेत्तओ णं मइअन्नाणी मइअन्नाणपरिणयं खेत्तं जाणइ, पासइ, कालो णं मडअन्नाणी महअन्नाणपरिगयं कालं जाणइ, पासइ' क्षेत्रतः खलु मत्यज्ञानी मत्यज्ञानपरिगतं क्षेत्र जानाति पश्यति, कालतः खलु मत्यज्ञानी मत्यज्ञानपरिगतं काल जानाति, पश्यति । गौतमः पृच्छति- 'सुयअन्नाणस्स णं भंते ! केवडए विसए पण्णत्ते ?' आदि बुद्धियोंके द्वारा मत्यज्ञानी अपने मत्यज्ञानमें विषयभूत किये गये द्रव्योंको अवाय धारणा आदि रूपसे जानता है और अवग्रह ईहा रूपसे देखता है। 'जाव भावओ मइअन्नाणी मइ. अन्नाणपरिगए भावे जाणइ, पासई' यावत्- भावकी अपेक्षा लेकर मतिअज्ञानी मतिअज्ञानद्वारा परिगत-विषयभूत हुए-पदार्थोंको जानता है और देखता है । यहाँ यावत् पदसे 'खेत्तओ णं मइअन्नाणी मइ. अन्नाणपरिगयं खेत्तं जाणइ पासइ, कालओ णं महअन्नाणी महअन्नाणपरिगयं कालं जाणइ पासई' इसी तरहसे क्षेत्रकी अपेक्षा लेकर मत्यज्ञानी मत्यज्ञान द्वारा परिगत हुए क्षेत्रको जानता है और देखती है, कालकी अपेक्षा लेकर मत्यज्ञानी मत्यज्ञान द्वारा परिगत हुए काल को जानता है और देखता है । ___अब गौतमस्वामी प्रभुसे ऐसा पूछते हैं-'सुय अन्नाणस्स णं भंते ! દ્વારા અને ઔત્પત્તિકી આદિ બુદ્ધિઓ દ્વારા મત્યાની પિતાના મત્યજ્ઞાનમાં વિષયભૂત કેટલા દ્રવ્યોને અવાય ધારણા આદિરૂપથી જાણે છે અને અવગ્રહ, ઈડા રૂપથી દેખે છે. 'जाव भावओ मइअन्नाणी मइअन्नाणपरिगए भावे जाणइ पासइ ' यावतભાવની અપેક્ષાને આશ્રય કરીને મત્યજ્ઞાની મત્યજ્ઞાનધારા વિષયભૂત થયેલા પદાર્થોને જાણે छ मन मे छे. मडीया यावत् प६या खेत्तओ णं भंते मइअन्नाणी मइअन्नाणपरिगय खेत्तं जाणइ, पासइ, कालओ णं मइअन्नाणी मइअन्नाणपरिगयं कालं जाणइ पासइ' मे शते क्षेत्रनी माश्य शन भत्यजाती मत्यज्ञानहा। વિષયભૂત થયેલા ક્ષેત્રને જાણે છે અને દેખે છે, કાળની અપેક્ષાએ આશ્રય કરીને આત્મજ્ઞાની મત્યજ્ઞાન દ્વારા પરિગત થયેલા કાળને જાણે છે અને દેખે છે. પ્રમ - 'सुयअन्नाणस्स णं भंते ! केवइए चिसए पप्णत्ते' मगवान् ! श्रुत मज्ञानना
