Page Text
________________
४३२
भगवती सूत्रे भवन्ति इति भावः, गौतमः पृच्छति - 'तस्स अलद्धिया णं भंते ! जीवा किं नाणी, अन्नाणी ?' हे भदन्त ! तस्य दर्शनस्य अलब्धिका लब्धिरहिताः ag जीवाः किं ज्ञानिनो भवन्ति, अज्ञानिनो वा ? भगवानाह - 'गोयमा ! तस्स अलद्धिया नत्थि' हे गौतम ! तस्य दर्शनस्य अलब्धिका न सन्ति येषां तस्य दर्शनस्यालब्धिस्ते न सन्त्येव सर्वजीवानां रुचिमात्रस्य सत्त्वेन सम्यग् -
तीन ज्ञान हों तो मतिज्ञान, श्रुतज्ञान, अवधिज्ञान, या सतिज्ञान, श्रतज्ञान मनः पर्यवज्ञान ये तीन ज्ञान होते हैं । चार ज्ञान हों तो. मतिज्ञान, श्रुतज्ञान, अवधिज्ञान और मनः पर्यवज्ञान होते हैं । अज्ञानियोंमें यदि अज्ञान हों तो वे मतिज्ञान, श्रुताज्ञान ये दो अज्ञान होते हैं, यदि तीन अज्ञान हो तो वे सत्यज्ञान, श्रुताज्ञान और विभंगज्ञान होते हैं । इस तरह से पांच ज्ञान और तीन अज्ञानोंकी भजना जाननी चाहिये | अब गौतम प्रभुसे ऐसा पूछते हैं ' तस्सअलद्धियाणं भंते ! जीवा किं नाणी, अल्नाणी ?' हे भदन्त ! जो जीव दर्शनलब्धिसे रहित होते हैं वे क्या ज्ञानी होते हैं या अज्ञानी होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'तस्स अलडिया नत्थि' हे गौतम ! ऐसा एक भी जीव नहीं है जो दर्शन सामान्य श्रद्धान रूपदर्शन की लब्धिसे रहित हो । दर्शनका तात्पर्य यहां रुचिमात्र लिया गया है यह रुचि जीवोंमें तीन प्रकारकी पायी जाती है, एक सम्यक्रूप, दुसरी मिथ्यारूप, और तीसरी मिश्ररूप | इनमें से जीवों ત્રણ જ્ઞાન હોય તે મતિજ્ઞાન, શ્રતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન અગર મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને મન પવજ્ઞાન હેાય છે. ચાર જ્ઞાન હાય તેા મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન અને મનઃ૫વજ્ઞાન હેાય છે. અજ્ઞાનીઓમાં જો અજ્ઞાન હાય । મત્યજ્ઞાન, શ્રુતાજ્ઞાન એ મે અજ્ઞાન હોય છે જો ત્રણ અજ્ઞાન હોય તે મત્યજ્ઞાન, શ્રુતાજ્ઞાન અને વિભગજ્ઞાન એ ત્રણ અજ્ઞાન હોય છે. એ રીતે પાચ જ્ઞાન અને ત્રણ અજ્ઞાનેાની ભજના સમજી લેવી.
!
प्रश्न : - ' तस्स अलद्धियाणं भते जीवा किं नाणी अन्नाणी' हे महत જે જીવ નલબ્ધિ રહિત હોય છે તે જ્ઞાની હોય છે કે અજ્ઞાની હાય છે?
(
उत्तर :- तस्स अलद्धिया नत्थि' हे गौतम! सेवा मे लव होत નથી કે જે દ”ન-સામાન્ય શ્રદ્દાનરૂપ દર્શનની લબ્ધથી રહિત હાય રુચિમાત્ર જ ગ્રહણુ કરાયું છે. આ રુચિ જીવામાં ત્રણ પ્રકારની ૧. સમ્યગ્રૂપ, મિથ્યારૂપ, ૩ મિશ્રરૂપ જીવામા આ પૈકી કોઇને કોઇ
દર્શનનુ તાત્પ અહીં જોવામાં આવે છે. રુચિ અવશ્ય હાય છે
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |