Page Text
________________
मेचचन्द्रिका टीका श.७ उ. १ मृ. १ जीवस्याहारकाना हारका दिनिरूपणम् २४९ परभवे प्रथम उत्पद्यते तदा परभवायुषः प्रथमसमये एव आहारकः सम्पद्यते, यदा तु चक्रगत्या एकतो वक्रया श्रेण्या गच्छन् समयद्वये तत्रोत्पद्यते तदा प्रथमसमये वक्रं अनाहारको भवति उत्पत्तिस्थानानवासी तदाहरणीय
पुद्गलाभावात् ।
-
उत्पादस्थान को जाता हुआ जीव परभव में प्रथम समय में ही जब उत्पन्न हो जाता है, तब परभव की आयु के प्रथम समय में ही वह आहारक हो जाता है । तथा जब वक्रगति से एक तो वक्रश्रेणि से यह जीव उसाद स्थान को जाता है तब दो समय में वह वहाँ उत्पन्न होता है ऐसी स्थिति में प्रथम समयवाले मोडे में यह जीव अनाहारक रहता है । क्यों कि प्रथम मोडे में घुमाव में यह जीव उत्पत्तिस्थान में पहुँचता नहीं है । इसलिये आहारणीय मुगलों को ग्रहण करने के अभाव में यह अनाहारक रहता है । तात्पर्य इस कथन का यह है कि गतिशील पदार्थ जीव और पुद्गल ये दो ही हैं । सो यहां पुद्गल की गति का तो विचार चल नहीं रहा है - जीव की परभव को जाते समय की गति - अन्तराल गति का ही विचार चल रहा है - सो यह गति दो प्रकार की होती है एक ऋजु और दूसरी वक्र जीव जब ऋजुगति से स्थानान्तर- परभव में जन्म धारण करने के लिये अपनी पूर्वपर्याय को छोडकर गमन करता है तब ઋત્તુતિથી (સીધી ગતિથી, વળાક વિનાના ગતિથી) ઉત્પાદનસ્થાન તરફ જતે। જીવ પરભવમાં પ્રથમ સમયે જ – જ્યારે ઉત્પન્ન થઇ જાય છે, ત્યારે પરભવના આયુના प्रथम सभये ४ - તે આહારક થઇ જાય છે तथा क्यारे छव 'एकतो वक्रा' એક જ જગ્યાએ વળાંક લેતી એવી ‘એકતાવક્રા' શ્રેણિથી ઉત્પાદસ્થાનની તરફ જાય છે, ત્યારે તે જીવ એ સમયમાં ત્યા ઉત્પન્ન થાય છે. આ પ્રકારની પરિસ્થિતિમા પ્રથમ સમન્યવાળા માવમા (વળાંકમાં) તે જીવ ઉત્પત્તિસ્થાનમાં પહેાચતા નથી. તેથી આહારને ચેાગ્ય પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરવાને અભાવે તે જીવ અનાહારક રહે છે . આ કથનના ભાવા એ છે કે ગતિશીલ પદાર્થં એ જ છે- (૧) જીવ અને (૨) પુદ્ગલ. હવે અહીં પુદ્ગલની ગતિના તે વિચાર ચલી રહ્યો નથી, અહી તે। જીવની પરભવમા કરતી વખતની ગતિને અન્તરાલ ગતિના જ વિચાર ચાલી રહ્યો છે જીવની તે ગતિ એ પ્રકારની હાય છે . (૧) ઋજુગતિ (૨) વક્રગતિ જવ જ્યારે પેાતાની પૂ'પર્યાચને છોડીને પરભવમા જવા માટે ઋજુગતિથી (સીધી ગત્તિથી) ગમન કરે છે,
ગમન
-
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |