Page Text
________________
(૧૦૮)
સમકાલીનામાં તે માનભર્યા · રવામિત્” ના નામથી પ્રખ્યાત થયે.. કામદકીય નીતિશાસ્ત્રમાં તેને ગુરૂરૂપે વંદન કરવામાં આવેલું છે; એજ એની મહત્તા બતાવવાને માટે પૂરતું સાધન છે. મગધના રાજાએ કે, જે તે કાળે ભરતખંડમાં સાપરી ગણાતા હતા, તેઓને એનીજ અન્ય સાધારણ રાજકીય યુક્તિઓથી ચદ્રગુપ્તે ઉખેડી નાંખ્યા ; અને રાજ્યાસનપર બેસતાં તેણે (ચંદ્રગુપ્તે ) તેને ( ચાણુાયને ) મગધરાજના નેતા ( મુખ્ય પ્રધાન) - નાન્યેા. ચાલુાયી મહત્તા તેની વિદ્વત્તામાં અને તેની રાજકુશળતામાંજ નથી, પરંતુ તેના ત્યાગભાવમાં પણ છે. મગધ જેવા સર્વોપરી રાજ્યને મત્રિ થયા છતાં અને રાજા પ્રજા પોતાને વંદન કરતી હાવા છતાં પણ સંતાષથી ચંદ્રગુપ્તને સ્થિર કર્યા પછી તેણે વૈરાગ્ય લીધે, અને એક મુનિતરિકે વાનપ્રસ્થ (વનમાં રહેનાર) થઇ પાતાના જીવનને પ્રપોંચથી દૂર કરી આત્મા દ્વારના માર્ગ તેણે અંગીકાર કર્યેા હતે. ચાણાક્યની રાજ્યકાર્યની કુશળતાને પરિણામે મગધની ગાદીએ આવ્યા પછી ચંદ્રગુપ્તે પેાતાના રાજ્યને વધાર્યું, અને તે એટલું વધાર્યું કે, જેની મહત્તા આર્ય પ્રજાએજ નહીં, પરંતુ પશ્ચિમ તરનાં મેટાં રાજ્યોએ પણુ સ્વીકારી. ખામીલન સર કરી ગ્રીસને સેલ્યુકસ રાન્ત જ્યારે પંજાબમાના ગ્રીક પ્રાંતેને કરીને ગ્રીકરાજ્યના અધિકાર નીચે સ સ્થાપિત કરવા બ્યા, ત્યારે ચંદ્રગુપ્તે તેની સામે યુદ્ધ કરીને પેાતાનું વિક્રમ તેના મનઉપર છાપ પાડે તેવી રીતે બતાવ્યું હતું. સેલ્યુકસે પણુ, ભરતખંડમાં ઉત્પન્ન થઇ સ’સ્થાપિત થએલી, અને સપૂર્ણ જીસ્સામાં પ્રકાશિત થયેલી આ ચંદ્રગુપ્તની નવીન રાજ્યસત્તાસામે સ્પર્ધા કરવા કરતાં તેની સાથે મિત્રા કરવામાં ડાડાપણુ વિચાર્યું. મગધની ગાદીએ આવેલા મહાન રાજાને તેણે પેાતાની કુંવરી પરણાવી, અને તેને પજાબ અને કાબુલ નદીને પ્રદેશ પા આપ્યા, એટલુંજ નહીં, પરંતુ પેાતાના સમાન બળવાન રાજા રિકે તેના સ્વીકાર કરીને પાટલીપુત્રના દરબારમાં માગસ્થેનીસ નામના ગ્રીફરાજ્યના પ્રતિનિધિ રાખ્યા. મહાન રાજકીય નરની માર્ક ચંદ્રગુપ્ત પણ જૂદે દે નામે ઓળખાતે હતેા. કેટલાક તેને મૈર્ય, સાર્યપુત્ર અને ચંદ્રમમ્ પણ કહે છે. ચાણાક્ય તેને વૃષત્ર કહેતેા હતેા. ગ્રીક કુંવરીથી મગધનું આર્ય અંતઃપુર અલંકૃત થયું હતું. એ ઉપરથી વળી એમ પણ સ્પષ્ટ થાય છે કે, ઈસ્વીસન પૂર્વે હાલના જેવા કઠોર અને અનુદાર સંકુચિત જાતિપ્રતિબંધ હિંદુસ્તાનમાં નહાતા. જો કે ચંદ્રગુપ્ત તે પોતાની શૂદ્ર માતાને લીધે અપમાન સહન કર્યું
Aho! Shrutgyanam
| SR No. | 009123 |
| Book Title | Jain Dharm no Prachin Itihas Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal Hansraj |
| Publisher | Shravak Hiralal Hansraj |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |