Jain Dharm no Prachin Itihas Part 02

SR No.: 009123
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal Hansraj
Publisher: Shravak Hiralal Hansraj
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 113

(૧૦૩)
શત્રુએ પણ જેના શાર્ય પ્રશંસા કરેલી છે, એવા જરાસિંધુના પુત્ર સહદેવે વળી ભારતીય યુદ્ધમાં કોરવોના પક્ષમાં રહી તુમુલ યુદ્ધ કર્યું હતું, એમ મહાભારત ઉપરથી જણાઈ આવે છે. સહદેવને એકવીશમાં પુરૂષ પછી મગધની ગાદી પ્રદ્યાત વંશને ભાગ પડી, અને વિષ્ણુ પુરાણમાં આપેલી બાતવંશની વંશાવલિ પ્રમાણે અગ્યાર રાજાઓએ રાજ કર્યા પછી ભારતખંડના પ્રસિદ્ધ રાજ્ય પ્રપંચને જાણનારા ચાણકયના બુદ્ધિકૌશલ્યથી નંદ રાજાઓનો ઉચ્છેદ થઈ ચંદ્રગુપ્તને પાટલીપુત્રમાં રાજ્યાભિષેક થયો હતો.
ચંદ્રગુપ્ત કે જે અશોકરા નો દાદો થાય છે, તે છેલ્લા નંદરાજાની શદ્ર રાણીને પુત્ર હતો. શક રાણીને પુત્ર હોવાથી તેને મગધરાજનો અધિકાર નથી, એમ જણાવી કહાડી મૂક્વામાં આવ્યો હતો. એવી રીતે પોતાનું અપમાન થવાથી તેના મનમાં રાશિ બળ હતો, એટલામાં પ્રપંચી ચાણકય તેને મળી આવ્યો. અને તેની જ રાજકાર્યકુશળતાને પરિણામે તેને મગધનું રાજ્ય પ્રાપ્ત થયું. ચાણકી એક રાજ્યનિતિમાં કુશળ બ્રાહ્મણ હતો. ઘણાઓ એમ માને છે કે, તે તક્ષશિલાને વતની હતા, પરંતુ બીજા વિદ્વાનો વાસયાનને નામે તેણેજ બનાવેલા કામસૂત્રમાં ત્યાંના લોકો માટે બને તાવેલી અપસંદગીથી તેને ત્યાંના વતની હોવાની ના પાડે છે. ઘણે નામે ચાણકય આપણું ગ્રથોમાં પ્રસિદ્ધ છે.
विष्णुगप्तस्तु कौटिल्यः चाणाक्यो द्रामिलोंगुलः । વાત્સાયને મછુના, મૌર્ચામાચણિપ્રભુ: | { }
વિષ્ણુગુપ્ત એ એનું પ્રસિદ્ધ નામ હતું. બાળવયમાં પિતાના પિતા પાસેથી તે ઘણું વિદ્યાઓ ભર્યો હતો. ચાણક્ય તે વખતના ભરતખંડનો ઘણોજ માહીતગાર હતો. સર્વ દેશોના લેકે રીતભાતનું તેને સંપૂર્ણ જ્ઞાન હતું. કામસૂત્રમાં તેણે જાદા જુદા વિભાગના ભારતીય લોકની રીતભાતનું યથાર્થ વર્ણન આપેલું છે. તેની વિદ્વતા લોકોમાં પ્રસિદ્ધ હતી એટલામાં અમુક કારણોને લીધે તેને રાજકીય બાબતમાં ભાગ લેવો પડે, અને તેમાં તે એ કુશલ જણાયે કે, લોકોએ તેને ભારતીય રાજનીતિજ્ઞનું નામ આપ્યું; અને
૧ પરિશિષ્ટ પર્વના લખાણ પ્રમાણે તે મયુરકિની પુત્રીને પુત્ર હતો. તે માટેનું વિશેષ વૃત્તાંત આજ પુસ્તકના પહેલા ભાગમાં આપેલું છે.
૨ ચાણક્યનું વિશેષ વૃત્તાંત આજ પુસ્તકના પહેલા ભાગમાં આપેલ છે.
Aho ! Shrutgyanam