Page Text
________________
(૧૦૦) પરદેશીય ઇતિહાસ, અને પરદેશી પ્રવાસગ્રંથોમાં મહાન્ અશ કરાયા ઘણું ઘણું ઉદાહરણો આપેલાં છે. તથા તે રાજ્યનીતિનું દર્શન કરાવતા તેના અચળ શિલાલેખો, મોટા ના તુ તથા ચે કાળચક્રના દીર્ઘ આ ઘાત પછી પણ અત્યારે વિધમાન છે, તથાપિ સંપૂર્ણ ઈતિહાસને માટે જેઈતાં વિશ્વસનીય વૃત્તાંતે તો અશોકરા માટે કંઈ પણ મળી શકતાં નથી. ઇતિહાસ ગ્ય વૃત્તાંતોના અભાવ સંબધે બોલતા ડેકટર રાજેંદ્રલાલમિત્ર કહે છે કે, વંશપરંપરાગત ધર્મનો (જનધર્મને ) ત્યાગ કરવાથી આર્ય પ્રજામાના કોઈ પણ ચરિત્ર લેખકે તેનું ચરિત્ર લખ્યું નહી; અને બદ્ધધર્મના વિદ્વાનોએ કદાપિ લખ્યું હશે તે તે સાતમા શતકના ઉછેદક પરિવતન કાળે નાશ પામ્યું હશે; અને તેને જ પરિણામે હાલ આપણે આપણા એક મહાન રાજાનો ઈતિહાસ લખવામાં અસમર્થ થઈ પડ્યા છીએ. આયામાં ઇતિહાસ લેખનજ નથી, એમ કેટલાક પશ્ચિમ વિધાન કહે છે; પરંતુ રજવલિ, રાજ્યતરંગીણી, પ્રબંધકોશ અને રાસા વિગેરે ગ્રંથોનું અસ્તિત્વ તેમને ઉત્તર
આપતું હોવાથી આપણે માત્ર એમજ માનીશું કે, મહાન રાજાઓના રારિમાટે આર્ય વિદ્વાનોએ ઉપેક્ષા કરી નથી. તો પણ ધર્મ અને પરપ્રજાના ક્ષોભક યુદ્ધકાળને પરિણામે એવા ઉત્તમ સાધનો અને ગ્રથોને નાશ થઈ ગયો હશે. ગમે તેમ બન્યું છે, પરંતુ અત્યારે તો આપણે આપણા સ્વાભિમાન લેવા યોગ્ય અશેક, વિક્રમાદિત્ય અને ભેજ જેવા મહાન રાજાઓના યથાર્થ ઇતિહાસ અને ચરિત્રથી અજાણ્યા જ છીએ. વિશાખદત્તન મુદ્રારાક્ષસ નામના ગ્રંથમાંથી, તેમજ હેમચંદ્રજી મહારાજના પરિશિષ્ટપર્વ નામના ગ્રંથમાંથી તથા બીજા પિરાણિક લેખોમાંથી આપણને મગધ રાજ્યની મહત્તા અને અશોકના પિતામહ ચંદ્રગુપ્તના ચરિત્રની કંઈક હકીકત મળી શકે છે, તે અને બૌદ્ધ ગ્રંથના સાધનો ઉપર આધાર રાખીને અહીં એ માહા અશોકરાજાના ચરિત્રને વિસ્તારવાનો પ્રયત્ન કરીશું.
કૌરવપાંડવના સમકાલીન જરાતિ ધુન કાળથી મગધનું રાજ્ય પ્રખ્યાતિમાં આવેલું છેપિરાણિક કથાઓમાંથી મળતું વૃત્તાંત મગધના રાજા જરાસિંધુના પરાક્રમને શોભા આપે તેવું છે. તેણે પોતાના પરાક્રમથી અનેક રાજાઓને પિતાની મહત્તા મનાવી તેમના દેશોમાં પિતાની આણ વર્તાવી બં. દિવાન કર્યા હતા ભારતના વીરભટ્ટ નાયક ભીમસેનને હાથે પણ કૃષ્ણ જેવા રાજનીતિને જાણનારના છળને તેજ તેને આખરે પરાભવ થયો હતે.
Aho ! Shrutgyanam
| SR No. | 009123 |
| Book Title | Jain Dharm no Prachin Itihas Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal Hansraj |
| Publisher | Shravak Hiralal Hansraj |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |