Jain Dharm no Prachin Itihas Part 02

SR No.: 009123
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal Hansraj
Publisher: Shravak Hiralal Hansraj
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 111

(૧૦૧ )
બ્રાહ્મણધમમાં રામ, યુધિષ્ઠિર અને કૃષ્ણને જેટલું માન છે, તેટલુજ માન અને સદ્ભાવ બુદ્ધ ધર્મમાં મહુાન અશાકરાયી અપાએલાં છે. બૃહ્ન પુરાણામાં અને બાદૂ ધર્મ સધિ વિવિધ કથાઓમાં એ મહાન્ ય નના યશ ગવાએલા છે. એટલુંજ નહી, પરંતુ આયાવૃત્તની બહાર પશ્ચિમ તરફના દેશોમાં પણ, એક મહાન્ રાબ તરિકે તેની કીર્તિ પ્રખ્યાત છે. પુ રાષ્ટ્રના મહાન રાજાઓને કલ્પિત માનનારાએ તે તેનેજ આર્યપ્રશ્નના પ્રથમ મહારાજ અને ચક્રવાત ગણે છે, અને ઇતિહાસદૃષ્ટિથી વિચાર કરીએ તે આપણે પણ ભુલ કરવુંજ પડે કે, પુરાણુના અશાવતારી રાખવી કર્ય તેમનાં ધાર્મિક વર્તનને લીધે કવિઓની અલંકૃત વાણીમાં વર્ણવાએલી છે. ત્યારે મહાન અશોકરાયીકતે તેના ધાર્મિક વર્તનમાં, સચ્ચરિત્રમાં, પ્રજાપાલનમાં અને રાજ્યના મેાટા વિસ્તારમાં સમાયેલી છે, અને ઇતિહાસમાં તે નિર્મળ આદર્શની માફક રાખે છે. આર્ય પ્રજાનું આ દેશમાં અવતરણ થયા પછી કાઇ પણ રાજાએ જો મેટા વિસ્તારવાળા પ્રદેશ ઉપર રાજ્ય કર્યું હોય તેા તે મહાન્ અશાકરાયજ છે. પૂર્વે કામરૂપ અને બગ, દક્ષિણે ગાદાવરી અને કૃષ્ણાના જનપદ, પશ્ચિમે સૈારાષ્ટ્ર અને સિધુ પ્રદેશ તથા ઉત્તરે કાશ્મીર અને ગાંધારસુધિ તેની રાજ્યસીમા હતી. તેની પેલી તરફ વળી ચેાલ, પાંડ્ય, યાન, આંધ્ર, ભેાજ, પુત્રિ૬ અને તામ્રપર્ણીના સામતરાજ્યે પશુ એ સામતકુાચક્ર મુકુટમણ મહાન અાકરાજની આજ્ઞાને મસ્ત કપર ચઢાવતા હતા. ચીન, જાવા, લંકા, ઇરાન અને ગ્રીસસુધિ મહાન રાજાતરિકે તેની ખ્યાતિ હતી. પ્રજાની ઉન્નતિ અને વ્યાધર્મના પ્રચાર માટે તેણે અસાધારણ શ્રમ અને સ્વાર્થાર્પણ બતાવેલું છે, તેની વિષે પણ પરદેશીય ઇતિહાસ તે પર્વતાના અચલ ખડકાઉપર કોતરાયેલા શીલાલેખે આપણુને સાક્ષી આપે છે. જેનું નામ ધરા કાળસુધિ ધણા લેકમાં ગવાતું રહે, તેની મહત્તા મેટી.” એ સિદ્ધાંતને અનુસરીને ખેલીએ તે પાશ્ચાત્ય પ્રાચીન ઇતિહાસમાં પ્રખ્યાત થએલા શાર્લમેન અને સીઝર જેવા મહાન રાજાએના કરતાં પણ ભરતખંડના મહાન્ અશેાકરાજા મેટેા હતેા, એમ કબુલજ કરવું પડે, એમ કહી એક જર્મન વિદ્વાન્ તેની મહત્તાને સવાપરી સિદ્ધ કરી આપેછે. ચરિત્રલેખનની દૃષ્ટિએ જોનારને સારૂં આ મહાન્ રાખનું યથાયાગ્ય ચરિત્ર મળી આવતુ નથી, એ ધણુંજ ખેદકારક છે. આદુ ધર્મના પૈારાણિક ગ્રંથ અને કથાઓમાં સત્યાસત્યમિશ્રિત તેની ઘણીજ અલૈકિક કથા છે.
rr
Aho! Shrutgyanam