________________
ઉપરના લેખનો ભાવાર્થ-“ફતિહ” મહારાજા કનિષ્કના રાજ્યમાં નવા વર્ષના પહેલા મહીના પાંચમી તિથિએ બ્રહ્માની દીકરી અને ભદિમિત્રની સ્ત્રી કે જેણીનું નામ વિકટ હતું. તેણીએ સર્વ જીવોના કલ્યાણ તથા સુખ માટે કીર્તિમાન શ્રી વર્ધમાન પ્રભુની પ્રતિમા કરાવી. તે પ્રતિમા કોટિક ગણન, વાણિજજ કુલના અને વઈરી શાખાના આચાર્ય નાગનંદિની પ્રતિષ્ઠિત કરેલી છે.”
(શ્રી મહાવીર પ્રભુની આઠમી પાટ પર થએલા સક્રિય અથવા સુસ્થિત નામને આચાર્યો કટિક નામને ગણની ( ગની સ્થાપના કરી હતી. તે ગચ્છના પેટામાં ચાર કુલો થયાં; કે જેમાંથી ત્રીજા વાણિજ કુલનું નામ વરી શાખા હતુ. આ સઘળાં ગણ, કુલ તથા શાખાઓનાં નામે કલ્પસૂત્રને પાઠ સાથે પણ મળતાં આવે છે.)
(ઉપર લખ્યા સિવાયના બીજા પણ મથુરાના ઘણા પ્રાચીન જૈન શિ. લાલેખે છે. )
પ્રકરણ છછું.
(મહાન અશક રાજા) શ્રી વીર પ્રભુના સમયમાં રાજગૃહી નગરીમાં શ્રેણિક રાજા રાજ્ય કરતા હતા; અને તે પરમ જેની હતા. તેની ગાદી પર તેનો પુત્ર કણિક બેઠે હતો. તેણે પોતાની રાજધાની ચંપા નગરીમાં કરી હતી. તેની ગાદી પર તેનો પુત્ર ઉદાયી બેદે તેણે પિતાની રાજધાની પાટલીપુત્ર નગરમાં કરી હતી. ઉદાયી રાજાને કંઈ સંતાન નહોતું; તેથી તેની ગાદી પર અનુક્રમે નવ નંદ રાજાઓ બેઠા હતા. નવમાં નંદ રાજાની ગાદી પર મિર્યવંશી રાજા ચંદ્રગુપ્ત બેઠે. ચં. દ્રગુપ્ત ઈસ્વીસન પૂર્વે ૩૨૦ થી ૨૮૧ સુધિ રાજ્ય કર્યું. ચંદ્રગુપ્તની ગાદીએ તેને પુત્ર બિંદુસાર બેઠો. તેણે ઈસવીસન પૂર્વે ૨૮૧ થી ૨૫૩ સુધી રાજય કર્યું. તેની ગાદીએ તેનો પુત્ર મહાત્ અંશે રાજા બેઠે.
આ અશક રાજા પ્રથમ તો પરમ જેની હતો, એવું તેના શિએલેખો પરથી જણાય છે, અને પાછળથી તે કદાચ બૈદ્ધધર્મ થયે હેય એમ અનુભાન થાય છે. બૈદ્ધમાં મહાન અશોકમાટે હોએ એવાં લખાણ કર્યા છે કે, તેની પૂર્વ વયમાં તે અત્યંત દૂર સ્વભાવને હતો, અને પાછળથી અ
Aho ! Shrutgyanam
