Kshirarnava

SR No.: 008421
Original Sutra Author: N/A
Author: Prabhashankar Oghadbhai Sompura
Publisher: Balwantrai Sompura
Total Pages: 416
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Art, & Culture
File Size: 13 MB

Page 223

र म नर और माय भाग , अप
অর্থ হিম্বাধিকাৰ चढ़ाना । (इस तरह छः भाग उपर और सात भाग नीचे, इस तरह स्कंधसे स्कंध तकके जानना ।) ११.
शृंगोरूशृंग प्रत्यङ्गारंडकान गणयेत्सुधी।
तवका तिलकं कर्णे कूर्याद् प्रासाद् भूषणाम् ॥१२॥ શિખરના અંગ–ખીખરીઓ ઉશ્રગ અને પ્રત્યંગ (ાથે ગરાશિયા) તે અંડકની ગણત્રીમાં લેવષા બાકી તવંગ તિલક ક્રૂર ઘંટા જે રેખા કે પટરા આદિ અંગે પર ચડાવેલા હોય તે પ્રાસાદના આભૂષણ રૂપ જાણવા. તે ગણત્રીમાં ન લેવા.
शिखरके श्रृंगको, उरुश्रृंगको और प्रत्यंगको (चोथ गराशिया) अंडककी गिनतीमें लेना । बाकी तवंग तिलक कूट घंटा जो रेखा या पढरा आदि अंगोंके पर चढ़ाये हुए हो उनको प्रासादके आभूषण रूप जानना । उनको गिनती में नहीं लेना । १२.
रेखामूलस्य दिग्भागे कुर्यादग्रे षडांशकाः ।
पइबायै दोषदं प्रोक्तं पंचमध्ये न शोभनम् ॥१३॥ શિખરની મૂળ રેખા–પાયાના વિસ્તારના દશ ભાગ કરી ઉપર બાંધણે– સ્કંધે છ ભાગ પહેલું રાખવું. છ ભાગથી વધુ રાખવાથી દોષ કહ્યો છે. અને પાંચ ભાગથી ઓછું શોભતું નથી. (તેથી સાડા પાંચ ભાગ બાંધણે રાખતું) ૧૩
शिखरकी मूल रेखा = पायचेके विस्तारके दस भागकर उपर स्कंधके उपर छ भाग चौडा रखना । छ: भागसे ज्यादा रखनेसे दोष कहा है, और पाँच भागसे कम शोभायमान नहीं होता है । इससे साढ़े पाँच भाग स्कंधके पर रखना । ) १३
रेखामूलस्य विस्तारात् पद्मकोश समालिखेत् ।
चतुगुणेन सूत्रेण सपाद शिखरोदयः ॥१४॥ સવાયા શિખરને પાયામાં વિસ્તારથી ચારગણું વૃત સૂત્ર ફેરવવાથી વગર ખીલેલા કમળ પુષ્યના આકારના જેવી શિખરની નમણું રેખા થશે. ૧૪
सवागुने शिखरको पायचेके विस्तारसे चार गुना घृत सूत्र फिरानेसे अविकसित कमलपुष्पके आकारके जैसी शिखरकी नमण रेखा होगी ।। १४
૩) ૧ શિખરોદયના પાયાથી સાડાચાર ગણું સૂત્રથી વૃત રેખા દોરવી અને દેઢા ઉદયવાળા શિખરના પાયા વિસ્તારથી પાંચગણું સૂત્ર વૃત રેખા દેરવાથી બાંધણે સાડા પાંચ ભાગના હિસાબે બરાબર મળી રહે છે. આ સ્થળ સામાન્ય નિયમ કહ્યો.
રેખા દોરવાના અનેક પ્રકાર–ભેદ પ્રાસાદ શિલ્પગ્રંથમાં કહ્યાં છે. તેમાં પ્રાસાદની જાતિ છંદ પ્રમાણે મુખ્ય ત્રણ પ્રકાર કહ્યા છે. ૧ શિખાંત ૨ ઘંટાત ૩ સધાત ૧ શિખત