________________
॥ अथ देवता दृष्टिपद स्थापन ।
क्षीरार्णव अ० १११-क्रमांक अ० १३ . उच्छ्रयं द्वांत्रिशत् भागं द्वार मान विशेषतः (अधःतै अष्ट भागं च शिवस्थानं च निश्चलं ॥१॥) हरश्चदशमे भागे द्वादशे जलशयिते । .. मातरस्य द्वयाधिक्य यक्ष षोडशान्विते ॥२॥ अष्टादशैव कर्तव्यं उमारुद्राश्रिया हरिं । विंशमे ब्रह्मयुग्मंच तत्र दुर्गाअगस्तादय ॥३॥
एवं विधेयप्रकर्तव्या नारदादि मुनीश्वराः । શ્રી વિશ્વકર્મા કહે છે. ગર્ભગૃહના દ્વારની ઊંચાઈના બત્રીશ ભાગ કરવા. નીચેના આઠ ભાગ શિવરથાનના જાણવા નીચેથી આઠ ભાગમાં શિવલિ બેસાડવા, દશમે ભાગે, હર શીવર, બારમા ભાગે શેષ શાયિની દષ્ટિ રાખવી, ચૌદમા ભાગે માતૃકાઓની સીમા ભાગે યક્ષની દષ્ટિ રાખવી. અઢારમા ભાગે-ઉમા રૂદ્રલક્ષ્મી અને વિષ્ણુની અને બ્રહ્મા-સાવિત્રીનું વશમા ભાગે તેમજ દુર્ગા અગસ્તાદય નારદ આદિ મુનિની દૃષ્ટિએ વિધિથી એટલે વીશમે ભાગે રાખવી. १-२-3-४.
विश्वकर्मा कहते हैं-गर्भगृहके द्वारकी ऊँचाईके बत्तीस भाग करना। नीचे का आठ भाग शिवलिङ्ग का स्थान का समझना उम्बरेसे दस भाग हर शिव बारहवें भागमें शेषशायीकी दृष्टि रखना। चौदहवें भागमें मातृकाओंकी । सोलहवें भागमें यक्षकी दृष्टिं रखना । अठारहवें भागमें उमारूद्र-लक्ष्मी और विष्णु की । ब्रह्मा और सावित्रीका वीसवें भागमें और दुर्गा अगस्त्यादय नारद आदि मुनिकी दृष्टि इस विधिसे अर्थात् बीसवें भागमें रखना । १-२-३-४.
एकविंशे भवेक्लक्ष्मीश्चतुर्विशे सरस्वती ॥४॥ पंच विशे जिनस्थानं षड्विंशेचंद्रमेव च। ब्रह्मा विष्णुस्तथारुद्रः सूर्यश्च सप्तविंशतिः ॥५॥ भैरवश्चंडिकाश्चैव एकोनत्रिंशदेशके ।
तत्पदंच परेशून्यं भूतप्रेतादि राक्षसा ॥६॥ * ૧ કઈ પ્રતોમાં બિરા–ત્રણ ભાગ કહ્યા છે. પણ તે કદાચ અશુદ્ધ હેય-ત્રિશત્ માન कोइ प्रतमें कहा है मगर वो अशुद्ध प्रत होगी
