Samaysara Darshan

SR No.: 006042
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 248
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 18 MB

Page 25

દારી સમયસાર દર્શન
परमविशुद्धी को पावे वह परिणति मेरी ।
समयसार की आत्मख्याति नामक व्याख्या से ॥३॥ આચાર્ય આ ગ્રંથનું વ્યાખ્યાન કરવાના ફળને ચાહતાં પ્રતિજ્ઞા કરે છે.
ભાવાર્થ જો કે શુદ્ધ દ્રવ્યાર્થિક નયની દૃષ્ટિએ તો હું શુદ્ધ ચૈતન્યમાત્ર મૂર્તિ છું (ભગવાન આત્મા છું), પરંતુ મારી પરિણતિ મોહકર્મના ઉદયનું નિમિત્ત પામીને વર્તમાનમાં મેલી થઈ રહી છે-રાગાદિસ્વરૂપ થઈ રહી છે, કલ્માષિત થઈ રહી છે. તેથી શુદ્ધ આત્માની કથનીરૂપ જે આ સમયસાર ગ્રંથ છે તેની ટીકા કરવાનું ફળ એ ચાહું છું કે મારી પરિણતિ રાગાદિ રહિત થઈ શુદ્ધ થાઓ, મારા શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ થાઓ. બીજું કાંઈ પણ
ખ્યાતિ, લાભ, પૂજાદિક-ચાહતો નથી. આ પ્રકારે આચાર્યો ટીકા કરવાની પ્રતિજ્ઞાગર્ભિત એના ફળની પ્રાર્થના કરી.
આચાર્યદેવની પરિણતિ ત્રણ કષાયના અભાવ થવાથી વિશુદ્ધ તો છે, પરંતુ હજી એવી પરમવિશુદ્ધિ નથી કે જેનું ફળ કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાઓ; હજી સંજ્વલન કષાય સંબંધી મલિનતા વિદ્યમાન છે, આ કારણથી વિશુદ્ધિની નહિ, પરમવિશુદ્ધિની ભાવના કરે છે. પરમવિશુદ્ધિ એટલે સમસ્ત રાગાદિ વિભાવપરિણતિ રહિત ઉત્કૃષ્ટ નિર્મળતા.
હું શુદ્ધ ચૈતન્યમાત્ર મૂર્તિ છું, મારામાં કોઈ વિકૃતિ છે જ નહિ. હા, પર્યાયમાં પર્યાવગત યોગ્યતાને કારણ અને મોહ ઉદયના નિમિત્તથી કાંઈક મલિનતા છે, આ પણ આ સમયસારની વ્યાખ્યાથી સમાપ્ત થઈ જાય, કારણ કે વ્યાખ્યાના સમયમાં મારું જોર તો ત્રિકાળી સ્વભાવ પર જ રહેવાનું છે. અત્યારે જે શુભભાવરૂપ મલિનતા છે તેનો નાશ ઈચ્છે છે અને પોતાનો ઉપયોગ શુદ્ધોપયોગમાં ચાલ્યો જાય એવી ભાવના છે. સારાંશ: (૧) ત્રિકાળી ધ્રુવ, શુદ્ધ આત્મા ઉપાદેય છે. (૨) અંતરઆત્મા શુદ્ધ વસ્તુ છે, તેને જાણતાં સાચું જ્ઞાન અને સાચું સુખ થાય છે. (૩) જે ત્રિકાળ શુદ્ધ જીવ છે તેને જાણતાં પર્યાયમાં જ્ઞાન અને સુખ થાય-આનંદનો
અનુભવ થાય; નિમિત્તને જાણતાં કાંઈ નહિ. (પરને જાણતાં નહિ). (૪) સ્વને આશ્રયે થાય તે સમ્યજ્ઞાન છે. પર્યાય પરની હો કે સ્વની હો, પર્યાયનું લક્ષ
થતાં પણ વિકલ્પ ઉઠે છે. અનંત ગુણોની પર્યાય અંદરમાં જ્યારે દ્રવ્ય તરફ ઢળે છે
ત્યારે તેને જ્ઞાન અને સુખ થાય છે. (૫) નિશ્ચયથી સ્વાનુભૂતિની પર્યાય, સંવર-નિર્જરાની પર્યાય અને મોક્ષની પર્યાય પણ