________________
ઉપદેશવાણી ૯. પૂર્ણાત્માની અવર્ણનીય અને સ્વરૂપસિદ્ધ પારમાર્થિક પરમાનંદની અખિલાઈભરી સ્થિતિની અનુભૂતિ પામનાર મનુષ્ય માટે બીજું કશુંય સિદ્ધ કરવાનું બાકી રહેતું નથી. “આત્મા એક છે અને જ્ઞાતા અને શેય એ બંને એક જ ચૈતન્ય છે.' એ રીતે એ અનન્ય છે. એ કદીય જોય કે અન્નેય કેવળ વિષયરૂપ બની શકે નહીં.
૧૦. તમે કહો છો કે, ‘‘આ બુદ્ધિપ્રધાન યુગ છે. અને કોઈ પણ ઉપદેશ બુદ્ધિગમ્ય હોવો જોઈએ.' હું પૂછું છું: ‘‘એ બુદ્ધિ કોની છે?'' તમે આ જ ઉત્તર આપશો : ““એ મારી બુદ્ધિ છે.'' એનો અર્થ એ થયો કે બુદ્ધિ તમારું સાધન છે. વિવિધ વસ્તુઓને માપવા - પ્રમાણિત કરવા તમે એનો ઉપયોગ કરો છો. - એ કંઈ “તમે પોતે' નથી કે એ તમારાથી સ્વતંત્ર “એવું કંઈક' પણ નથી. તમે પોતે તો શાશ્વત અસ્તિત્વ ધરાવનાર છો
જ્યારે બુદ્ધિ તો કેવળ એક ઘટના છે. તમારે તમને પોતાને શોધવા, પકડવા અને ધારણ કરવા જોઈએ. નિઃસ્વપ્ન નિદ્રામાં બુદ્ધિ હોતી નથી, બાળકમાં પણ બુદ્ધિ હોતી નથી. ઉંમરની સાથે બુદ્ધિનો વિકાસ થાય છે ખરો પણ ઊંઘમાં કે બાલ્યવયમાં એનું કોઈ બીજ જ ન હોય તો એ બુદ્ધિ કેવી રીતે પાંગરી કે પ્રગટી શકે? આ પાયાના સત્યને શોધવા ઇતિહાસ તરફ શા માટે જવું જોઈએ? ઈતિહાસમાં જેટલી સત્યની માત્રાઓ હોય છે, તેટલી જ સત્યમાત્રાઓ ‘ઇતિહાસકાર'માં હોય છે.
૧૧. જગત “સ” છે કે કેવળ ભ્રમાત્મક દશ્ય છે, ચૈતન્યમય છે કે જડ છે, સુખમય છે કે દુઃખમય છે - આવા જગતસંબંધી વાદવિવાદોથી શું વળવાનું છે ? તે એક છે કે વૈવિધ્યસભર છે
