________________
જ્ઞાનસાર
૩૧
અરણ કરાવે મરણ એ જ
નશામાં
કોણ છે ?
પૂર્ણાષ્ટક (૪) जागर्ति ज्ञानदष्टिश्चेत् तृष्णाकृष्णाहिजाङगुली ।
पूर्णानन्दस्य ततू किं स्याद् दन्यवृश्चिकवेदना ॥ સત, ચિત્ અને આનંદને અનુભવ કરનાર આત્મા આજે જગતમાં અસત્, અજ્ઞાન અને દુઃખનો અનુભવ કરી રહ્યો છે એનું કારણ શું છે? સ્વરૂપનું વિસ્મરણ થયું છે. સ્વરૂપનું વિસ્મરણ એ જ દુખ અને સ્વરૂપનું સ્મરણ એ જ સુખ.
આ કલેક સ્વરૂપનું સ્મરણ કરાવે છે.
તું કોણ છો ? પૂર્ણનન્દ છો. પણ તું મદિરાના નશામાં આવી ગયા છે અને તારો સ્વભાવ, તારું ઘર, બધું જ ભૂલી ગયા છે. તારે નશો ઊતરી જાય તે તને ખબર પડે કે તું કોણ છો. - 1
1 એકવાર એક ખાનદાને ઘરને, સુખી ઘરને છોકરે ગાડીમાં આવતું હતું. એ કાબૂ ઈ બેઠે, ગાડી અથડાઈ અને એ ઊછળીને ખાડામાં પડ્યો. ભાગ્યયોગે કાંઈ ખાસ વાગ્યું નહિ. ખાડામાં પડ્યો પણ પાછા ઊભા થવાની શકિત નહિ. વિચારવાની પણ શકિત નહિ. એ જ વખતે હું ત્યાંથી પસાર થતો હતો. એને ઊભું કરવા પ્રયત્ન કર્યો, પણ ઊભે થાય શેને? દારૂની તીવ્ર ગંધથી મેં ગંધાતું હતું. પૂછ્યું, જવાબ તે એ શું આપે? પણ એને જ ખબર નહિ : “હું કયાં છું !” ખૂબ મદિરાપાન કરેલું એટલે બાપડો સ્વનું ભાન જ ભૂલી ગયે.
