________________
૨૨૧
આપાય? સાધકને ઉપર જણાવેલ પ્રયોગની અપેક્ષાએ વર્ણન કરવામાં આવેલ છે, જેમ સૂર્યોદય વેળાએ જેને ઉષા કહેવામાં આવે છે તે વખતે સૂર્યને વર્ણ રક્ત હોય છે જે પછી શ્વેત બને છે તે પ્રમાણે સાધકને ધ્યાનની પ્રકિ– યામાં વર્ણન થાય છે. જેવી રીતે પંચપરમેષ્ઠિના પાંચ વર્ષે છે તેવી જ રીતે વીસે તીર્થકર ભગવંતે પણ પંચ વર્ણમાં વહેંચાયેલાં છે. દોય રાતા જિનવર અતિ ભલા,
દોય ઘોળા જિનવર ગુણનીલા, દોય નીલા, દોય શામળ કહ્યાં,
સેળે જિન કંચન વર્ણ લહ્યાં. સાધુ સાધનાની પ્રાથમિક ભૂમિકામાં હોવાથી એમને રંગ કાળે સૂચવ્યું છે. વળી દયાનની પ્રક્રિયામાં પણ સાધકને શરૂઆતમાં પ્રથમ કાળું ધબ દેખાય છે ત્યારબાદ સાધ. નામાં વિકાસ થયા છે તેને નિર્દેશરૂપ ઉપાધ્યાયને રંગ લીલે કહ્યો છે. જે શુદ્ધિકરણ સૂચવે છે અને એ જ પ્રમાણે ધ્યાનમાં પણ કાળા રંગ બાદ જાંબળી, નીલ, લીલે રંગ દેખાય છે. તેથી આગળ સાધનામાં વિકાસની ઉપલી ભૂમિ કામાં કર્મમલને ભસ્મીભૂત કરવાના સામર્થ્યરૂપ જે તેજ પ્રગટ થયું છે એના સંકેત રૂપે આચાર્યને રંગ પીળે. બતાડો છે જે પ્રમાણે દયાનમાં પણ બને છે એ જ પળે રંગ પછી લાલચોળ ૨ક્ત વર્ણ થઈ અંતે શ્વેત રંગમાં પરિણમે છે.
કેલસો પણ પહેલાં કાળા હોય છે જેને અગ્નિથી
