________________
૧૮૬
જૈન દષ્ટિએ કમર સમજવા છતાં અસત્ય કે અર્ધસત્ય પર અભિનિવેશ કરવાથી, કરુણ કે પરોપકારની દષ્ટિ વગર અધર્મના ઉપદેશકોને ઉત્તેજન આપવાથી, દેવમંદિરની આશાતના કરવાથી, અંશસત્યને સર્વમાન્ય સત્ય - તરીકે સ્વીકારવાથી અથવા સ્વીકારાવવાને આગ્રહ કરવાથી, સખાવતનાં નાણાં ખાઈ જવાથી, ટ્રસ્ટી તરીકેની પિતાની ફરજ ન બજાવવાથી, ટ્રસ્ટી હાઈ ટ્રસ્ટને લાભ લેવાથી, દેવદ્રવ્ય, સાધારણ દ્રવ્ય કે જ્ઞાનદ્રવ્યને દુરુપયોગ કરવાથી, અન્ય દુરુપયોગ કરે અને પિતાની શક્તિ તે અટકાવવાની હોય છતાં તે તરફ ઉપેક્ષા રાખવાથી અને અનેકાંતવાદને સમજવાની બેદરકારી રાખી એકાંતને પિષવાથી પ્રાણ દર્શનમોહનીય મિથ્યાત્વમેહનીય કર્મને બંધ કરે છે. એમાં અભિનિવેશ, અજ્ઞાન, સંશય, અવળે પ્રચાર, શંકા-કુશંકા વગેરેને પણ સમાવેશ થાય. એમાં પછી તે હદ રહેતી નથી. માણસ આડે રસ્તે ઊતરી જાય ત્યારે ભારે દુગ્ધામાં ઉતરી જાય છે. એને પછી સમવસરણમાં બેઠેલા વીતરાગની વીતરાગતા પર, શંકા આવે, તર્ક વિતર્ક દ્વારા પ્રશ્નો થાય, એને સૃષ્ટિના અનાદિઅનંતત્વ પર શંકા થાય. જાણવા માટે પ્રશ્ન કરવા એ જુદી વાત. છે, ઠેકડી કરવા વાતને નરમ પાડવાથી તીવ્ર મિથ્યાત્વને માર્ગે ઘસડાઈ જવાય છે. ચારિત્રમોહનીયનાં બંધસ્થાન -
ચારિત્રમોહનીય કર્મબંધની વાત લખતાં કે તેના પ્રસંગે વિચારતાં તે ત્રાસ થાય તેમ છે. આંતરરિપુઓ ક્રોધ, માન, માયા, લેભ ઉઘાડી રીતે અને પ્રરછન્ન રીતે ધમધમાટ ચલાવી પ્રાણને ભારે બનાવી મૂકે છે. ક્રોધી આકરાં કર્મો બાંધે, અભિમાની સાચા ખોટા બણગાં ફૂકે, માયી કપટ કરી ધમી હોવાનો દાવો કરે, તપ કરવાને નામે પ્રતિષ્ઠા મેળવે, બ્રહ્મચારીનું બિરૂદ ધારી પદારા સેવે, મોટા ઉદ્યોગપતિ થવાને બહાને લેભવૃત્તિ પિષે, મહાઆરંભ, મહાપરિગ્રહમાં લસબસ થઈ જાય-આવા હજારે સેંકડો કષાયના પ્રસંગ છે. લોકોને અંદર અંદર લડાવવાથી, ટીખળ-મશ્કરી કરવાથી,
