yashovijayjinu Jivan Ane Temnu Gujarati Sahitya

Author(s): Buddhisagarsuri
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Boarding

Page 42

g
કર્તા શુદ્ધ સ્વભાવને, નય શુદ્ધે કહિયે. કર્યાં પરપરિણામના, એઉ કિરિયા ગ્રહિયે. આતમ. ૩૬ સવાસા ગાથાનું સ્તવનની ઢાલ. ઇત્યાદિ અનેક વાકયાથી ઉપાધ્યાયએ અધ્યાત્મજ્ઞાનના મહિમા ગાયા છે. દ્રવ્યાનુયાગ અને અધ્યાત્મજ્ઞાનની એકતા થાય છે. દ્રવ્યાનુયાગ વિનાના જ્ઞાની તે ખરેખરા અધ્યાત્મ જ્ઞાની બની શકતા નથી. દ્રવ્યાનુયોગ જ્ઞાન વિનાના અધ્યાત્મ જ્ઞાની કાઇ સ્યાદ્વાદશૈલી પ્રમાણે અની શકતા નથી. દ્રવ્યાનુયોગના જ્ઞાનથી ખરેખ. આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. આત્મજ્ઞાન વિનાની ક્રિયા તે હિસાબમાં ગણાતી નથી. જ્ઞાનની પદવી મહાન છે, અને આત્મજ્ઞાન વિનાની ક્રિયા ખરેખર આત્માના સદ્ગુણાને પ્રકાશ કરવા સમર્થ થતી નથી.
શ્રી દ્રવ્યગુણ પર્યાયના રાસમાં શ્રીમદ્ ઉપાધ્યાયજી જ્ઞાન અને ક્રિયાનું અંતર દેખાવતા છતા નીચે પ્રમાણે કંથે છે.
દ્વાહા. મધ્યમ કિરિયા રત હુએ, બાલક માને લિંગ. બેડ શકે ભાખ્યું રે, ઉત્તમત્તાન સુર’ગ. નાનરહિત જે શુભક્રિયા, ક્રિયારહિત શુભનાણુ, યેાગ દ્રષ્ટિ સમુચ્ચય કા, અંતર ખજી ભાણુ. ખજીઆ સની ક્રિયા કહી, નાણુભાણુ સમજોય, કલિયુગ એહ પટંતરે; વિરલા મુજે કાય. જ્ઞાનવ તહ કેવલી, વ્યાદિક અહિનાણુ, બૃહત્ કલ્પના ભાષ્યમાં, સરિખા ભાષ્યા જાણુ. જ્ઞાન પરમગુણ જીવના, નાણુ ભાવ પાત, મિથ્યા મતિ તમ ભેદવા, નાણુ મહા ઉદ્યાત.
પ્રકરણરત્નાકર ભાગ ૧ પત્ર. ૪૧૦ એ યેાગે જો લાગે રંગ, આધા કર્માદિક નહિં ભંગ, પંચ કપ ભાગ્યે ઈમ ભણ્યુ, સદ્ગુરૂ પાસે ઇસ્યુ મેં સુણ્યું. બાહ્ય ક્રિયા છે બાહિર યાગ, અંતર ક્રિયા દ્રવ્ય અનુયાગ, ખાદ્યહીન પણ જ્ઞાન વિશાલ, ભલા કહ્યા મુનિ ઉપદેશ માલ. દ્રવ્યાદિક ચિન્તાએ સાર, શુકલધ્યાન પણુ લહિએ પાર;
૨
3
૪
૫
તે માટે એહિજ આદરેા, સદ્ગુરૂ વિષ્ણુમત ભૂલા .
ખાલક લિંગને અર્થાત ખાદ્યવેષને દેખી ધર્મ માને છે. મધ્યમ મનુષ્ય ક્રિયામાં આસકત થાય છે અને ઉત્તમ નાની ખરેખર જ્ઞાનમાં રંગાય છે. ધર્મજ્ઞાન વિનાની ક્રિયા ખજીઆસમાન પ્રકાશક છે અને ક્રિયા વિનાનું જ્ઞાન ની સમાન પ્રકાશક છે. એમ હિર ભદ્રસૂરિ ચેાગદ્રષ્ટિ સમુચ્ચય ગ્રન્થમાં કહે છે.
કલિયુગમાં આવું એનું અન્તર વિરલ મનુષ્યા અમેાધી શકે છે, શ્રુતજ્ઞાની અને કૈવલ જ્ઞાનીને ખ્રુકલ્પ ભાષ્યમાં સમાન કથા છે. આત્માના પરમગુણુ જ્ઞાન છે. સસારરૂપ સમુદ્ર તરવાને માટે જ્ઞાન એ મેાટી આયેાટ સમાન છે, મિથ્યાત્વ અંધકારનો નાશ કરવાને જ્ઞાનરૂપ સૂર્યની આવશ્યકતા સર્વ જ્ઞાનીઓએ સ્વીકારી છે. દ્રવ્યાનુયાગજ્ઞાનની પરિપકવ દશા થતાં આત્મરમણતા થાય છે.