Vivek Chudamani

Author(s): Jayanand L Dave
Publisher: Pravin Prakashan

Page 1172

અંતરંગ સાધનો (શ્રવણ, મનન અને નિદિધ્યાસન)ને સંપૂર્ણરીતે આત્મસાત્ કરીને, સાધકે, પોતાનાં ચિત્તમાં સમસ્ત દોષોથી મુક્ત થઈ જવું જોઈએ. (વિદિત-નિરસ્તસમસ્ત-વિરોષ )
(૨) બીજું, એ કે સાંસારિક સુખો પ્રત્યેનો તેમનો વૈરાગ્યભાવ સંપૂર્ણરીતે જળવાઈ રહેવો જોઈએ. (મવસુરવિરતા:)
(૩) ત્રીજું, વેદાંતશાસ્ત્રમાં પ્રબોધવામાં આવેલાં, ઉપર્યુક્ત આંતરબાહ્ય સાધનો વડે, તેમનાં ચિત્તની પ્રશાંતિ આજીવન સચવાઈ રહેવી જોઈએ. (પ્રશાન્તરિત્તા:)
(૪) અને છેલ્લું અને ચોથું એ કે શ્રુતિસાહિત્યનો તેમનો સ્વાધ્યાય-રસ એવો ને એવો અકબંધ સુરક્ષિત રહેવો જોઈએ. (શ્રુતિરસિT:)
આમ તો, આ ચારેય બાબતો, યત્નશીલ મુમુક્ષુ એવા સાધકોએ સ્વયમેવ સિદ્ધ કરેલી જ હોય, પરંતુ આવા હિતકારક ઉપદેશનો આદર કર્યા પછી પણ, એમાં કોઈ પણ પ્રકારની શિથિલતા અથવા ખામી પ્રવેશી ન જાય, એવું તેઓ સતત લક્ષમાં રાખે, - એવા શુભ ઉદ્દેશને લક્ષમાં રાખીને જ, આ ચાર વિશેષણોને, આચાર્યશ્રીએ અહીં, હેતુપૂર્વક, પ્રયોજ્યાં છે.
સંક્ષેપમાં, સાધકોને પક્ષે, આવા હિતકારક ઉપદેશનો આદરપૂર્વક સ્વીકાર પણ, જરાયે, અંશમાત્ર પણ, નિષ્ફળ ન નીવડે, એવી સાત્ત્વિક ચિંતા આચાર્યશ્રીએ, અહીં, ગ્રંથને સમાપ્ત કરતાં, સેવી છે.
શ્લોકનો છંદઃ પુષ્મિતાઝા (૫૮૦)
- ૫૮૧ संसाराध्वनि तापभानुकिरणप्रोद्भूतदाहव्यथा__ -खिन्नानां जलकांक्षया मरुभुवि भ्रान्त्या परिभ्राम्यताम् । - अत्यासन्नसुधाम्बुधिं सुखकरं ब्रह्माद्वयं दर्शय
-न्त्येषा शंकरभारती विजयते निर्वाणसन्दायिनी ॥५८१॥ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠઃ સંસારાધ્વનિ તાપભાનુકિરણપ્રોદ્ભતદાહવ્યથા
-ખિન્નાનાં જલકાંક્ષયા મરુભુવિ શ્રાજ્યા પરિભ્રામ્યતામ્ | અત્યારસુધાબુધિ સુખકરં બ્રહ્માદ્વયં દર્શયજ્યેષા શંકરભારતી વિજયતે નિર્વાણસદાયિની ૫૮૧
વિવેકચૂડામણિ / ૧૧૬૭