Vastunighantu

Author(s): Prabhashankar Oghadbhai Sompura
Publisher: Prabhashankar Oghadbhai Sompura Palitana

Page 251

શબ્દના અર્થ
રહે કકટક : (વંટ) સં. પુ. શેરડીને સાઠ, કપાસ કર્મકાર : સં. ત્રિ. લુહાર, સેવા કરનાર કારીગર.
લેવાનું યંત્ર, ક્ષુદ્ર ફળવાળું વૃક્ષ, કરચલે. કર્મર : . પુ. વંશલોચન. કર્ચ : સં. પુ. શિલ્પમાં કમાનની બે બાજુઓ-કમાને કર્માન્તિક : સં. ત્રિ. વિધિને અંતે થનાર કે કરાનાર માટે શિપીઓએ વાપરેલો શબ્દ.
કાર્ય, સેવક, ચાકર. કર્ણ : સં. ૬કાન, ભૂમિતિ પ્રમાણે ચારસના કર્મશાલા : સં. શ્રી. કારીગરે કામ કરવાનું સ્થળ,
સામસામા કેણને જોડતી રેખા; વહાણનું સુકાન. કહાડ, કારીગરી શિખવાની શાળા. કર્ણધંટા : સં. સ્ત્રી. કાને પહેરેલું ઘંટડી આકારનું કમેન્દ્રિય સં. ન. ક્રિયા કરનાર ઈન્દ્રિય, જીભ, હાથ, આભૂષણ.
પગ, ગુદા અને ઉપસ્થ એ પાંચ કર્મેન્દ્રિય. કર્ણવેપ્ટન : સં. ને. કાનનું એક પ્રકારનું આભૂષણ. કર્વર : સં. મું. ન. ઘણાં ગામડાંવાળા પ્રદેશનું મુખ્ય કર્ણદર્દરિકા : સં. સ્ત્રી. કાનને મધુર લાગે એવી
નગર, પ્રાંતનું નગર, પરગણાનું મુખ્ય નગર. વાંસળી; દેડકાની જેમ ફૂલી ગએલે કાન. કલધૂત : સં. વટ પૌત ન. રૂપું, ચાંદી. કર્ણ પીપલી ઃ સં. સ્ત્રી. ( પિપી ) પીપર કે કલશ : સં. પું. ઘડે, કુંભ, મોટો લેટે, બત્રીસ પીપળના આકારનો કાન.
શેરનું એક માપ. કર્ણ : સં. સ્ત્રી. શિખરમાં ખુણાઓમાં પડતી રેખા
કલા કલાડિયે : સં. સ્ત્રી. ચન્દ્રમંડળને સોળમે ભાગઃ કર્ણરેખા.
એ પળને સમય; કળા; કપટ, કર્ણાક : સં. પુ. કર્ણરેખા.
કલાનિધિ : સં. યું. ચંદ્ર; કપૂર. કર્ણાટ : સં. મું. કર્ણાટક દેશ.
કલાપ : સં. ૫. સમૂહ, જ, મેર પિચ્છ, કંદોરાનું કર્ણિક : સં. ન. શિખરમાં આવતી કર્ણરેખા.
આભૂષણ, બાણને ભાથો; મેતીની સે. કર્તન : સં. ને. કાપવાની કે કાતરવાની ક્રિયા, કાતર
કલાપિન : સં. પુ. મેર; વડનું વૃક્ષ, ચંદ્ર. વાનું સાધન; કાતર કાપણી.
કલાભત : સં. ત્રિ. કળાઓ જાણનાર, ચંદ્રકર્તાની : સં. સ્ત્રો. કાતર, કાપણી, છેદવાનું સાધન.
કલાવિદ્ ઃ સં. ત્રિ. કળા જાણનાર. કર્તવ્ય : સં. ન. અવશ્ય કરવા યોગ્ય કામ, ફરજ.
કલિંગ : સં. ૫. મોટે સફેદ પોપટ, કાકાકૌવા, કતિ કા : સં. સ્ત્રી. કાપવા -- છેદવાનું સાધન. કતું : સં. ત્રિ. કરનાર, કર્તા, કાપનાર, છેદનાર, નાની
પીંપળો, કાંચકાનું વૃક્ષ, ઈન્દ્ર જવ. તલવાર.
કલિંજ : સં. પુ. ચટાઈ, સાદડી. કકા : સં. સ્ત્રી. નાનું ખડ્ઝ, કાપણી, છરે.
કલિંઝર : સ. પું. કમંડળ, પાણી રાખવાનું સાધન. કઈ : સં. ૫. કાદવ, પંક,
કલેવર : સં. ન. શરીર. કર્ષ૮ : સં. પુ. ન. ફાટેલું વસ્ત્ર, ચીંથરું, જીણું " કલબ : સ. પુ. કદંબ વૃક્ષ, બાણ, ફળનું ડીંટું, વસ્ત્ર, ગેરૂઆ રંગનું વસ્ત્ર.
ફળનું છાડિયું. ક્ષર : (સં. ) . ઘડાનું ઠીક, ઘડાની કલ્પ : સં. મું. રચના, ગોઠવણી; વિકલ્પ, કલ્પવૃક્ષ, ઠીબ, ખોપરીનું ગોળ હાડકું, ઉંબરાનું વૃક્ષ.
બ્રહ્માની દિવસને કાલ; વિધિશાસ્ત્ર. કર્માસ : સં, પું, કપાસને છોડ, કપાસ,
કલ્પતરુ : સં. પુ. ઈટ આપનાર વૃક્ષ; ઈચ્છા પૂરી કર્મક : સં. ત્રિ. કડિયે કર્મચારી.
કરનાર દેવ વૃક્ષ. કર્મકર : સં. ત્રિ. મહેનતાણું લઈ કામ કરનાર, કલ્પલતા : સં. શ્રી. વાંછિત વસ્તુ આપનારી દેવી પગારદાર સેવક, યમ, પગ.
લતા; દાનમાં અપાતી સુવર્ણની વેલ.