Udayswamitvam

Author(s): Gunratnasuri, Rashmiratnasuri
Publisher: Jingun Aradhak Trust

Page 163

૧૪૬
ઉદયસ્વામિત્વા
في [ماله
અસંજ્ઞીમાર્ગણામાં મતાંતરસંગ્રાહક યંત્ર જે સં. પ્રકૃતિઓ | માનનારા મતો | ન માનનારા મતો |
| મનુષ્યત્રિક | ષડશીતિ-પન્નવણા વગેરે | બંધશતક ર | છ સંઘયણ-છ સંસ્થાન | સપ્તતિકા
| ભગવતી-પન્નવણા વગેરે | ૩ | સુભગાદિ
સપ્તતિકા.
| ગોમ્મદસાર તેથી અસંજ્ઞીમાર્ગણામાં ૧૨૨માંથી ૧૪ પ્રકૃતિઓને છોડીને ઓધે અને મિથ્યાત્વે ૧૦૮ પ્રકૃતિઓનો ઉદય કહેવો. હવે સાસ્વાદનગુણઠાણે કેટલી કર્મપ્રકૃતિનો ઉદય હોય, તે જણાવે છે – साणम्मि मिच्छणिद्दसुहुमपणनरतिपरघाकुखगइदुगं । सुसरसुखगई विणु, चउपुव्वि विणु ओहव्वाहारे ॥७५ ॥ सास्वादने मिथ्यात्वनिद्रासूक्ष्मपञ्चकनरत्रिकपराघातकुखगतिद्विकानि । सुस्वरसुखगत्यौ विना, चतुःपूर्वीविना ओघस्येवाहारे ॥७५ ॥
ગાથાર્થ : સાસ્વાદને મિથ્યાત્વ, નિદ્રાપંચક, સૂક્ષ્મપંચક, મનુષ્યત્રિક, પરાઘાતદ્રિક, કુખગતિદ્રિક, સુસ્વર અને સુખગતિ વિના ૮૮ પ્રકૃતિઓનો ઉદય કહેવો.. અને આહારીમાર્ગણામાં ચાર આનુપૂર્વી વિના ઓઘની જેમ સમજવું.. (૭૫)
વિવેચન : (૨) ૧૦૮માંથી સાસ્વાદનગુણઠાણે મિથ્યાત્વ, નિદ્રાપંચક, સૂક્ષ્મ - અપર્યાપ્ત – સાધારણ – આતપ - ઉદ્યોત, મનુષ્યત્રિક, પરાઘાત - ઉચ્છવાસ, કુખગતિ - દુઃસ્વર, સુસ્વર અને શુભવિહાયોગતિ - આ ૨૦ પ્રકૃતિઓને છોડીને ૮૮ પ્રકૃતિઓનો ઉદય કહેવો. ભાવના :
* મિથ્યાત્વનો ઉદય પહેલા ગુણઠાણા સુધી જ હોય અને સૂક્ષ્મ + અપર્યાપ્ત + સાધારણ નામકર્મના ઉદયવાળા જીવોને પહેલું ગુણઠાણું જ હોય. એટલે એ ૪ પ્રકૃતિઓનો અહીં ઉદયવિચ્છેદ કહ્યો..
અસંજ્ઞીજીવોને સાસ્વાદનગુણઠાણું શરીરપર્યાપ્તિ પૂર્વે જ હોય છે, તે પછી સાસ્વાદનગુણઠાણું રહેતું નથી. જ્યારે નિદ્રાપંચક + આતપ - ઉદ્યોત + પરાઘાત + શુભ – અશુભવિહાયોગતિ - આ ૧૦ પ્રકૃતિનો ઉદય શરીરપર્યાપ્તિ