________________
આગમમાં લખ્યું કે, સાધુ કંદોરો ન બાંધે. પણ કોઈ બનાવ પછી હવે કંદોરો ન બાંધે તો પ્રાયશ્ચિત્ત આવે. આ જિતાચાર કહેવાય. ચોથની સંવત્સરી હતી કારણસર, ખરી પાંચમની જ છે, પણ આચાર્યોએ જે નિર્ણય કર્યો તો તે પાંચમની પણ થઈ શકે, કરી શકે.
સંઘની સમાધિ માટે આચાર્યોને આ રીતે પણ કરવાની છૂટ છે. સાધ્વીના વિહાર-જીંડિલ, પાટ“પાટલાની વાતો છે, પહેલાંના કાળમાં લેવા જવાનું, આપવાનું હતું. સાધુ લઈ આવે, સાધ્વીને આપે, સાધ્વીએ લેવા જવાય નહિ. પહેલાં કાપડ પણ લેવા જવાનું હતું, પણ હવે દેશ, કાળ ફરી ગયા, વહોરાવવાનો રિવાજ હવે થયો છે. હવે સાધુ પાટ લેવા જાય તો નિંદા થાય. જિતાચાર આ કહેવાય.
નં. ૫. દશાશ્રુત સ્કંધ (૩૮)
કૃષ્ણપાક્ષિક, શુક્લપાલિકની વાતો, આચાર્ય કોને કરવા ? શિષ્ય સંપત્તિ, રૂપસંપત્તિ, ઇન્દ્રિય અંગોપાંગ, વગેરે હોવાં જોઈએ. આચાર્ય જેવા તેવા સાધુને ન બનાવાય.
નં. ૬. જિતકલ્પસૂત્ર (૩૯).
આગમ વ્યવહારની વાતો, સંઘર્ષણ, બળ વિ.ની વાતો દશવૈકાલિકનાં ચાર-અધ્યયન બાદ વડીદીક્ષા થાય, પણ હવે અર્થ સમજાવી દે છે, તો પણ ચાલે છે. પ્રાયશ્ચિત્ત આપવામાં પણ હવે ફરક પડ્યો છે, આગમપ્રમાણે ૧૨૦ ઉપવાસ પ્રાયશ્ચિત્તના આપે છે, પણ હવે ધૃતિ, બળ ઓછાં થઈ ગયાં તેથી જિતવ્યવહારથી ફરક કરેલ છે. પરમાત્મા ચક્રવર્તીના પણ ચક્રવર્તી છે, ત્રિપદી ગણધરોને આપી છે, દ્વાદશાંગીની રચના કરી, એમાંથી આપણને આ સુંદર આગમોની વાતો જાણવા મળી છે. ભલે છોડી જ પણ થોડું ય અમૃત ગુણ કરે છે:
ચાર મૂલસૂત્ર. . - દીક્ષા પછી ચારસૂત્રો અવશ્ય ભણવા જોઈએ, માટે મૂળસૂત્રો, મૂળાધારે વૃક્ષ ટકે.
નં. ૧. આવશ્યક સૂત્ર (૪૦)
છ આવશ્યકનું વર્ણન, કુલકરો, ઋષિ, ચક્રવર્તી, વાસુદેવ, વીર વિસર્ગનું વર્ણન, પ્રતિક્રમણની જરૂર, તેનો પ્રભાવ, કર્મનાશ, રેવતી, સુલસા, સિહઅણગાર, શંખ, શતકશ્રાવકવર્ણન,
જઈ તે કાહિસિ ભાવ, જા જા દિચ્છસિ નારીઓ વત ઇચ્છસિ આવેલું, સેય તે મરણ ભવે. નં. ૨. દશવૈકાલિક (૪૧)
પૂર્વમાંથી ઉદ્ધાર, શયંભવ, અસ્થિરને સ્થિગિકરણ, આહારપાણી, ૪૨ દોષ, ભાષા કેવી બોલવી, તહેવ કાણે કાણત્તિ, આવો, બેસો ન બોલાય, ગર્ભવતી, સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીના હાથે ન વહોરાય વિગેરે વિશદ વર્ણન છે.
નં. ૩. ઓઘનિયુક્તિ (૪૨) ઉપધિ, પાત્રગ્રહણ, રંગસાધન, સવારથી સાંજ સુધીની બધી જ સામાચારી આ સૂત્રમાં વર્ણવેલ છે. નં. ૪: ઉત્તરાધ્યયન (૪૩).
વીરની અંતિમ દેશના, વિનય, પરિસહ, ચાતુરંગીય, અસંસ્કૃત, અકામમરણ, ઔરીય, નમિપ્રવ્રજયા, પાપશ્રમણ દોરા-ધાગા વિગેરેનું સુંદર વર્ણન છે.
તવાવ કાર કા ૦ ૧ ૦૫.
