________________
પરિણામે નવી પેઢી ધર્મ, ધર્મક્રિયા, ધર્મગુરુવર્ગ પ્રત્યે સૂગ વાળી થઇ છે અને મર્યાદાઓથી યોજનો દૂર ધકેલાઇ ગઇ છે. આ પરિણામ જોતાં, આવા શિક્ષણને કો'કે ભૂતિયા મહેલની ઉપમા આપી છે અને કહ્યું છે કે આ ભૂતિયા મહેલમાંથી ફેલાનારું છેલ્લું અટ્ટહાસ્ય ભારતીય અસ્મિતા માટે જીવલેણ હશે.
કોઇ વિચારતું હશે ખરું કે આ દેશમાં નાતાલનું વેકેશન શા માટે પડતું હશે ? દેશની ઘણી અલ્પસંખ્યક પ્રજા ઇસાઇ ધર્મ પાળતી હોય, બીજા અલ્પસંખ્યક ધર્મીઓના પર્વોત્સવ વખતે તો માંડ એક જાહે૨ ૨જા મળતી હોય છે. માત્ર ક્રિસમસનું આખું સ્પેશ્યલ વેકેશન શા માટે ? વેકેશન પડે એટલે ક્રિસમસ ક્રેઝ વધે, ઉજવણીનો ફેલાવો થાય. ઘણા પ્રબુદ્ધો ચેતવે છે કે આ ભાષાંતર, સંસ્કારાંતર દ્વારા ધર્માંતર સુધી તાણી જશે. ભાષા પરિવર્તનનું છેલ્લું સ્ટેપ આટલું જલદ હશે અથવા ધર્મપરિવર્તનનું પહેલું સ્ટેપ અટલું સહજ હશે તેવું કોઇએ ધાર્યું પણ નહીં હોય.
પરિણામ પામ્યા પછી પણ પુરાવાઓ માગતી દુનિયામાં જીવતા હોવાને કારણે મેકોલેનાં વચનો ટાંકીએ છીએ ‘અંગ્રેજી શિક્ષણ દ્વારા હિંદુ સમાજમાં એક એવો વર્ગ પેદા કરવો જોઇએ. જે, આપણે જેમના ઉપર રાજ્ય ચલાવીએ છીએ તે અસંખ્ય હિંદી લોકો અને આપણી વચ્ચે સમજૂતીનું કાર્ય કરે. એ લોકો એવા હોવા જોઇએ કે જે આપણે દાખલ કરેલા શિક્ષણને લીધા બાદ માત્ર રંગ અને લોહી વડે જ હિંદી રહ્યા હોય પણ રુચિ, ભાષા, વિચારો અને માન્યતાની દૃષ્ટિએ અંગ્રેજી બની ગયો હોય.’ (મેકોલે’ઝ મિનિટ ઓફ ૧૯૩૫).
આજે કોન્વેન્ટ સ્કૂલો બે મોટા નુકસાનો કરે છે. અંગ્રેજી માધ્યમની શાળાઓ લાખો ભારતીયોને સંસ્કારવાહક એવી પોતાની માતૃભાષાની સુગંધથી વંચિત રાખે છે અને ક્યારેક, માતૃભાષામાં જ પોતાના વિચારોને પ્રગટ કરી શકે એવાં ભણેલાં, ઓછું ભણેલાં કે નહીં ભણેલાં એવા ઘરના વડીલોથી જ વેગળા કરી નાંખે છે.
બીજું નુકસાન એ કે સીધી યા આડકતરી રીતે આ શાળાઓ ખ્રિસ્તી ધર્મના પર્યાવરણને સ્કૂલ્સમાં લાવીને પોતાના ગૌરવવંતા ધર્મની ઉદાત્ત બાબતો પ્રત્યેની ઉદાસીનતાને પોષે છે.
મિશનરીઝના કાર્યોમાં મિશન કરતા કમિશનનું પ્રમાણ ઘણું વધું છે.
શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
૧૫
