________________
શ્રી નિદછત્રીશી-ભાષાન્તર. t૨૫૩] કારણકે દરેક સૂક્ષ્મળ ૧૦ હજાર ૧૦ હજાર આકાશપ્રદેશમાં રહ્યો છે. તે કારણથી (ઉત્કૃષ્ટપદગત જીવપ્રદેશ અને સર્વસૂક્ષ્મનિગદ સરખા છે માટે) (અખંડગાળાના) એક પ્રદેશમાં રહેલા સર્વ આત્મપ્રદેશે અને સર્વ જીવો (સૂક્ષ્મનિગદના સર્વ
જી) એ બેની તુલ્યતા (તુલ્ય સંખ્યા) જણાવવા માટે લોકને વિષે એકેક જીવને બુદ્ધિવડે કેવલિસમુદ્રઘાતની રીતિએ વિસ્તારીયે (એટલે વિસ્તારીને એક આકાશપ્રદેશમાં સ્થાપીએ) તો જેટલા આકાશમાં ઉત્કૃષ્ટપદગત જીવપ્રદેશ સમાય તેટલા આકાશમાં સર્વ જીવો (સૂક્ષ્મનિગોદના સર્વ જીવો) સમાય. અહિં ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે કે-ગાળાના એક પ્રદેશમાં (ઉત્કૃષ્ટપદમાં) જેટલા જીવપ્રદેશ છે. એટલે કલ્પનાતરીકે ધારો કે ૧૦ કેડાછેડી છવપ્રદેશ છે તે સર્વ જીવોને વિસ્તારતાં પણ કાકાશને એક પ્રદેશમાં (એક વિભાગમાં) તે સર્વજી સમાય છે, કારણકે સર્વ જીવો પણ તે ઉત્કૃષ્ટપદગત જીવપ્રદેશ જેટલાજ છે. છે ર૭ છે
એ પ્રમાણે પણ (સવજી અને ઉત્કૃષ્ટપદગત જીવપ્રદેશે તુલ્ય છે) પરન્તુ કેવળ જો વો ૨ માં (એ પાઠવાળી ૨૩ મી ગાથા) ઈત્યાદિકને (ઈત્યાદિ પાઠને) અનુસારે પૂર્વોક્ત રીતિએ (૨૩ મી અને ૨૪ ગાથામાં દર્શાવેલી રીતે) જ ઉત્કછપદગત જીવપ્રદેશે અને સર્વ તુલ્ય છે એમ નથી (પરન્તુ આ ર૭ મી ગાથામાં કહેલી રીતે પણ એ બે તુલ્ય છે ઈતિ ભાવાર્થ) ગાથાના ઉત્તરાર્ધની (છેલ્લાં બે ચરણની) સમજ (અર્થ) પૂર્વવત (એટલે “પરન્તુ બાદરજીના આત્મપ્રદેશ તેમાં અધિક હોવાથી ઉત્કૃષ્ટપદગત જીવપ્રદેશે સર્વથી વિશેવાધિક છે ? એ પ્રમાણે ) જાણવી. છે ૨૮ અને શંકા થાય કે જે ખંડગોળાની અવગાહના અખંડગોળા જેવડી છે તે સંપૂર્ણ અવગાહનાવાળા ગેળાને ખંડોળે કેમ કહેવાય ? એ શંકાના સમાધાનમાં સમજવાનું કે ગેળાઓનું ખંડપણું કે અખંડપણું તે અવગાહનાની અપેક્ષાએ નથી પણ સ્પર્શનાની અપેક્ષાએ છે, કારણ કે છ દિશિએ વિષમાવગાહી નિગેની સ્પર્શનાવાળે તે અખંડગાળે અને તેથી જૂન દિશિએ વિષમાવગાહી નિગદોની સ્પર્શનાવાળે તે ખંડગાળો કહેવાય.
૨ આગળ કહેલી ગણિત સ્થાપનાની ગણત્રી પ્રમાણે,
