________________
સપ્તભંગી પ્રદીપ.
૧૦૭
સાતમો ભાગે નિત્યં ચોવચ્ચેવચક્રાવ ચાર ચમેવ ” અર્થાત ક્રમવાળા પર્યાયાર્થિક તથા દિવ્યાર્થિક નયનું આલંબન કરવાથી ક્રમિક અનિત્યપણું તથા નિત્યપણની ઉપપત્તિ અને સાથે બીજા અંશમાં પૂર્વોક્ત પ્રમાણે અવ્યકતવ્ય પણ સમજવું.
હવે એકવ તથા અનેકને લઈને સપ્તભંગી બતાવવામાં આવે છે. “
પદ પાર ” તથા “ શાકારક પદ પઃ' અર્થાત દ્રવ્યરૂપે ઘડે એકજ છે. કેમકે સ્થા, કેશ, કુ. લાદિ પર્યાયમાં પણ માટીરૂપ દ્રવ્ય તે અનુગત છેજ. અતએ મૃત્તિકારૂપ ઉર્વતા સામાન્યને લઈને ઘડે એકજ છે એમ સમજવું, એ પહેલા ભાંગાને અર્થ થે. હવે બીજા ભાંગાને અર્થ પયોયરૂપથી ઘડા અનેક છે; કેમકે રક્તપીતાદિ અનેક સ્વરૂ૫૫ણું ઘટમાં વિદ્યમાન છે તથા થાસાદિ અનેક પર્યાયપણું તેમજ આકાર ભિન્નતા પણ ઘડામાં જોવામાં આવે છે. માટે ઘડા અનેક છે એમ સમજવું આ ઠેકાણે જે એમ કહેવામાં આવે છે “ સંય થતુ જીવ ” તે આવા સ્થળમાં સર્વ વસ્તુની જ્યારે કોઈ, પણ રૂપશી અક્યતા જોવામાં આવતી નથી; ત્યારે
”, આ વાક્યની ઉપપત્તિ કેવી રીતે થઈ શકે.
વળી એમ પણ ન કહેવું કે–સર્વાદિરૂપથી સર્વ વસ્તુમાં એક્યતા રહેલી છે. કેમકે તિર્યકુ સામાન્યરૂપ સર્વને પણું દરેક વ્યકિતમાં ભિન્નરૂપે લેવાથી સર્વ વસ્તુમાં સત્તાધિરૂપ એક્યતા પણ આવવી ઘણું કઠણ થઈ પડવાની. આ ઉપર્યુંકત શંકાનું સમાધાન આ પ્રમાણે કરવું –સત્તા સામે
