________________
આયુર્વેદની આસ્થાને અખંડ જાળવવા કાજે
રૂપે-રંગે રળિયામણા મોરની ખોડખાંપણ કાઢવાની ગુસ્તાખી કરીને અઢારે વાંકાં અંગ ધરાવતો ઊંટ જગતના ચોક વચ્ચે ખડો થઈ જાય, અને બરાડા પાડે, બરાબર આવો જ વિચિત્ર ઘાટ એ દહાડે મુંબઈની અંગ્રેજ કોઠીએ આયુર્વેદના આસવારિષ્ટ આદિ ઔષધો અંગે એવો ફતવો બહાર પાડવા દ્વારા ઘડાયો કે, આ તો દારૂ જ ગણાય, માટે આવાં ઔષધો પર કડક પ્રતિબંધ જ લાદી દેવો જોઈએ.
અંગ્રેજો તો લગભગ પાણીની જેમ જ દારૂ ઢીંચતા રહીને મદમસ્તી માણવાની આદતથી નખશિખ મજબૂર-લાચાર હતા, એમના મોઢે આસવારિષ્ટ જેવી અમુક ઔષધિઓ વિરુદ્ધ એકાદ અક્ષરનો પણ બકવાસ શોભતો ન હતો, કેમ કે વૈદ્યના હાથમાં ગયેલું ઝેર પણ અમૃતમાં પલટાઈ જઈને મૃત્યુશૈયા પર પોઢેલા માણસને જિવાડવા અમૃતની ગરજ સારતું હોય છે. આ સત્યને સરાસર વીસરી જઈને મુંબઈની અંગ્રેજ સરકારે વિ.સં. ૧૯૬૮માં આયુર્વેદમાં પ્રચલિત અમુક ઔષધો સામે વિરોધનું બ્યૂગલ બજાવ્યું. એમાં મૂળ મુદ્દો એ આગળ કર્યો કે, થોડાઘણા અંશે પણ દારૂનો આમાં ઉપયોગ કરવો પડતો હોવાથી એ કેમ નભાવી લેવાય? ભલે આવું ઔષધ આયુર્વેદ આમ્નાય મુજબ પણ કેમ ન બન્યું હોય. માટે આસવારિષ્ટ જેવી ઔષધિઓ પર કડક પ્રતિબંધ લાદી જ દેવો જોઈએ.
દારૂ-માંસની મિજબાનીઓમાં જ મહાલનારા અંગ્રેજો દ્વારા રજૂ કરાયેલો આ મુદ્દો સરાસર સાચો ન હતો. મોરની મનોહરતાને પડકારવા અઢારે વાંકાં અંગ ધરાવનારો ઊંટ ઊછળી ઊછળીને ઊભો થઈ જાય,
સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૪
૧૦૦
