________________
અમારી કમાણીમાં વધારો થયો છે, એથી એ કમાણી મુજબ નજરાણું વૃદ્ધિ પામે, એ તો સાવ જ સહજ ગણાય ને?
આટલી સ્પષ્ટતા કરીને માવજી શેઠે જ્યાં છાબો ઉપર ઢાંકવામાં આવેલું રેશમી કપડું ઊંચકી લીધું, ત્યાં જ સોનાની કોરીઓ, મુદ્રાઓ અને રેશમી વસ્ત્રોના તાકતાના દેખાતાં જ જોકે સભાની આંખો અંજાઈ ગઈ, પણ દેશળજી બાવાની આંખમાં તો એ જ સંતોષ વરતાઈ રહ્યો. એમણે કહ્યું : માવજી શેઠ! હું નજરાણું હજી લઈ શકું, પરંતુ આવા ખજાના પર તો નજર કરવાનો પણ મને અધિકાર નથી. બંદરની આવક આ વર્ષે વધારે થવા પામી, એમાં હું કઈ રીતે કારણ ગણાઉં? આમાં તો તમારી પુણ્યાઈ અને પુરુષાર્થ જ ખરેખર કારણ ગણાય. એનો યશ મારા શિરે અભિષેકાતો હોય અને હું નિષેધ ન કરું, તો હું પણ દોષિત ઠરું. તમારા પુણ્ય તમે બધું કમાયા છો, માટે નજરાણું તો હું પ્રતિવર્ષ સ્વીકારું છું. એટલું જ સ્વીકારીશ, એથી વધારે નજરાણું તો કોઈ પણ હિસાબે મારાથી ન જ સ્વીકારી શકાય. માટે આ કોરીઓમુદ્રાઓ રેશમી કાપડ અને બીજી કીમતી ચીજો પાછી લઈ લો.
દેશળજી બાવાની આ નિઃસ્પૃહતા પર ઓવારી જઈને માવજી શેઠે વિનંતી કરી : હું તો મારા પિતાજી વતી અહીં ઉપસ્થિત થયો છું, માટે આમાંનું કશું જ હું જો પાછું લઈ જાઉં, તો પિતૃઆજ્ઞાનો ભંગ ગણાય, માટે અત્યારે આ બધું ભલે અહીં જ રહ્યું. મારા પિતાજીની થાપણ તરીકે આને સ્વીકારવામાં અને સાચવવામાં આપને કોઈ બાધ ન હોવો જોઈએ. મારા પિતાજી જ્યારે અહીં આવશે, ત્યારે આ અંગે આપ બધું વિચારી શકો છો.
દેશળજી બાવાએ યુક્તિ લડાવતાં જણાવ્યું કે, તમારે મન પિતાજીની ભલામણ વધુ મહત્ત્વની ગણાય કે મારી મરજી વધુ મહત્વની ગણાય? આ છાબ લઈ જવામાં તમને પિતાજીની ભલામણનો ભંગ નડે છે. જ્યારે તમે આ ખજાનો અહીં મૂકી જવાનો નિર્ણય લો, તો એમાં મારા ૧૮
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
