________________
(૩૪) આચાર્ય દૂષ્યગણીઃ
શાસ્ત્રોના અર્થ અને મહાઅર્થની ખાણ સમાન અર્થાત્ અનુયોગ પદ્ધતિ દ્વારા આગમની વ્યાક્યા કરવામાં કુશળ, સુસાધુઓને શાસ્ત્રની વાચના, જ્ઞાનદાન દેવામાં અને શિષ્યો દ્વારા પૂછાયેલા વિષયોનું સમાધાન શાંતિથી કરવામાં દક્ષ અને પ્રકૃતિથી મધુરભાષી એવા આચાર્ય દૂષ્યગણીને હું સન્માનપૂર્વક પ્રણામ કરું છું.
તપ, નિયમ, સત્ય, સંયમ, વિનય, સરળતા, ક્ષમા, નમ્રતા આદિ શ્રમણધર્મમાં સંલગ્ન, શીલ ગુણોથી વિખ્યાત અને તત્કાલિન યુગમાં અનુયોગની શૈલીથી વ્યાખ્યા કરવામાં યુગપ્રધાન; સેંકડો આગંતુક જિજ્ઞાસુ શ્રમણો દ્વારા નમસ્કૃત-સેવિત, શુભ ચિહ્નોથી અંકિત તથા સુકુમાર અને સુકોમળ છે જેના ચરણતળ એવા પ્રવચન પ્રભાવક આચાર્ય દેવ દૂષ્યગણીના ચરણોમાં હું પ્રણામ કરું છું.
અવશેષ અનુયોગધરોને વંદનઃ
દેવવાચકજીએ કાલિક શ્રતાનુયોગના ધર્તા પ્રાચીન તેમજ તદ્યુગીન અન્ય આચાર્યો કે જેઓનો નામોલ્લેખ નથી ર્યો, તેમને પણ સવિનય શ્રદ્ધાપૂર્વક વંદન કરીને જ્ઞાનની પ્રરૂપણા કરવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. તેનાથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે જે આચાર્યોની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે, તે પણ કાલિકશ્રુત અને અનુયોગના ધારણકર્તા હતા. આવા વિશિષ્ય અનુયોગધર આચાર્યોની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે, તેમાં કેટલાક સમકાલીન પણ છે અને કેટલાક પાટાનુપાટવાળા પણ છે. તાત્પર્ય કે અહીં વર્ણવેલ સ્તુતિ કોઇ પરંપરા પટ્ટાવલિ નથી. માત્ર બહુશ્રુત અનુયોગધરોની સ્તુતિ છે. આ બધા આચાર્યો અંગશ્રુત અને કાલિકશ્રત ધર્તા ઉભટ વિદ્વાન હતા. વિશિષ્ટ બુદ્ધિ વડે સુશોભિત હતા.
દેવવાચકજી એ અંગશ્રુત, કાલિકશ્રુત તેમજ “જ્ઞાન પ્રવાહ પૂર્વ રૂપ મહોદધિથી સંકલના કરીને જ્ઞાનના વિષયને લઇને આ સૂત્રની રચના કરી છે.
દેવવાચકજી કોણ હતા?
દેવવાચક દૂષ્યગણિના શિષ્ય હતા. તેમનું નામ દેવેન્દ્ર મુનિ હતું. અને સમયાંતરે તેઓએ વાચક પદ પ્રાપ્ત કર્યું હતું. પછી જ તેઓ દેવર્ધિગણી ક્ષમાશ્રમણ બન્યા.
- ૮ -
