________________
બુદ્ધિમાનું વણજારો • ર૭૧ જ્યારે હવા પાછળની હોય ત્યારે તે વણજારો પાછળ રહેતો હતો. પણ હમણાં તો સામેનો વંટોળ જામ્યો હતો. એટલે તે આગળ જ હતો.
પેલા ખવીસરાજે આને પોતાની સામે આવતો જોયો એટલે પોતાના રથને એક કોર તારવી એકબાજુ ઊભો રાખ્યો અને સંઘના આગેવાન વણજારાને તે ખવીસરાજે “કઈ તરફ સિધાવી રહ્યા છો ?” એમ પૂછી તેના કુશળ સમાચાર પૂછળ્યા.
પેલા આગેવાન વણજારાએ પણ પોતાની ગાડીને એક બાજુ તારવી લીધી અને પાછળની ગાડીઓને આગળ જવાનો રસ્તો કરી દીધો. પછી ગાડી ઉપર જ એક બાજુ ઊભા રહી પેલા ખવીસરાજ સાથે વાતચીત શરૂ કરી : “અમે વણજારા છીએ. આ પાંચસો ગાડીઓ જુદી જુદી જાતના માલસામાનથી ભરેલી છે; બનારસથી આવીએ છીએ. ઘર મૂકયે આજ ઘણાં જમણ થઈ ગયાં છે, હવે આ જંગલને પાર કરીને આગળના મુલકમાં આ બધો સામાન વેચી પાછા ફરશું.
તે પછી વણજારાએ પેલા ખવીસરાજાનો, તેના બાર બીજા ખવીસીનો અને રથનો દેખાવ જોઈને પૂછ્યું: “તમારાં આ કપડાં ભીનાં છે, માથામાંથી પાણી ચૂઈ રહ્યું છે, કપડાં ઉપર તાજો જ ગારો છંટાયેલો દેખાય છે, તમારા હાથમાં કમળનાં લીલાં નાળ છે અને ગળામાં તાજાં લીલાંકમળની માળાઓ તમે પહેરી છે; તો શું આગળ રસ્તામાં ક્યાંય વરસાદ પડી રહ્યો છે? આગળ ક્યાંય કમળોથી ભરેલાં ભારે સરોવરો આવે છે ?”
આ પ્રશ્ન સાંભળી ખવીસરાજ મનમાં હસ્યો અને પોતાની જાળ હવે બરાબર બિછાવી દેવાના વિચારથી બોલ્યો : “મિત્ર ! શું તમે અમને બરાબર જોઈ શકતા નથી ? વરસાદ વિના અમારા આવા હાલ બીજી કઈ રીતે થઈ શકે ? અને રસ્તામાં કમળ ભરેલાં મોટાં સરોવરો ન આવતાં હોય તો આ અમારા ગળામાં અને હાથમાં જે કમળો તમે જોઈ રહ્યા છો તે ક્યાંથી આવે ? ભલા ભાઈ ! આ સામે જે લીલી કુંજાર વનરાઈ દેખાઈ રહી છે તેની પેલી પાર આ આખા જંગલમાં મુશળધાર વરસાદ વરસી રહ્યો છે, પહાડના ખાડા છલોછલ ભરાઈ ગયા છે અને ઠેકઠેકાણે તળાવો પાણીથી છલકાઈ ગયાં છે.”
પેલા શરાફ ખવીસરાજની આ બધી વાત સાંભળી વણજારાને આમ થયું: “સાથે આ એક જ જે પાણીની ગાડી છે, તેમાં સૌથી વધારે ભાર છે. તેમાં પાણીથી ભરેલાં ઘણાં માટલાં ગોઠવેલાં છે. તેને ખેંચતા બળદોને પણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
