________________
હતો અને એની પાછળ જેની દુકાનમાંથી મેં આ કપ તફડાવેલો તે દુકાન
માલિક હતો.
શો અર્થ આ દોડનો ?
હજુ પેલા ભાઈની હાંફ ઓછી ન થઈ હોય અને પોલીસમેન તેને પકડી જાય. કેસ ચાલે ને સજા થાય.
કેટલું દોડ્યા પદાર્થોની પાછળ ? શું મળ્યું ? શું મળી શકે ?
પ્રબુદ્ધ અને અબુધ વચ્ચેનો ફરક આ રીતે સમજાવાયો છે ઃ એક- બે ઘ૨, મહેલ કે બે-ચાર ભોગ્ય પદાર્થોને અનુભવીને એમની અસારતા જોતાં બધા પદાર્થોની અસારતાને જોઈ શકે તે પ્રબુદ્ધ. પરંતુ આમાંથી સુખ ન મળ્યું તો આનાથી મળશે, એમાંથીય ન મળ્યું તો વળી બીજા કોઈમાંથી સુખ મળશે આવી ભ્રમણા તે અપ્રબુદ્ધતા છે.
આખી તપેલીમાં ભાત સીઝેલા છે કે નહિ તેનું અનુમાન ગૃહિણી એક ચમચીમાં ભાત લઈને કરી શકે છે. એક એક ચોખાના દાણાને દબાવવો ત્યાં જરૂરી નથી હોતો.
અસારતાના આ બોધ માટેનો મઝાનો પાયો છે તમારું શરીર. શું છે દેહમાં ? મુઠ્ઠીભર હાડકાં, થોડું લોહી, થોડી ચરબી, ચામડેથી મઢાયેલો અને દુર્ગંધથી છલકાતી આ કાયા...
પદાર્થોમાં પણ અસારતાનો તીવ્ર બોધ છલકાઈ ઊઠે. ભરત ચક્રવર્તી કોટિશિલા પાસે ગયા કાંકિણી રત્નને હાથમાં ઝૂલાવતાં; પોતાનું નામ તેના પર લખવા માટે.
સમાધિ શતક ૧૬૩
