________________
પર
સહજાનંદ સ્વામી એકઠાં મળે, તે વખતે દેહાત્મબુદ્ધિ કે વિષયાસકિતના પ્રધાનપણાને લીધે સૂક્ષ્મ પાપપ્રવૃત્તિ થવા ન પામે તે વાસ્તે, દીર્ધદષ્ટિથી સ્ત્રીપુરુષોનાં જુદાં જુદાં “હરિમંદિરો અને જુદાં જુદાં સભાસ્થાની સ્થાપન કર્યા. તેમ જ સ્ત્રી પુરુષો પરસ્પર દેવમંદિરમાં સંભાષણ, સ્પર્શ વગેરે ન કરે એવો સુરક્ષિત મોક્ષમાર્ગ ઉપદેશ્યો.
સહજાનંદ સ્વામીએ અહિંસાનો તથા અપ્રતિકારનો ઉપદેશ આપ્યો. ભગવાનની આજ્ઞાથી ભગવાનની પ્રસન્નતા માટે જે ધર્માચરણ કરવામાં આવે છે તે ભાગવત ધર્મ કહેવાય છે. ભાગવત ધર્મ સનાતન છે, એનો નાશ ન થાય. જ્યારે જ્યારે ભાગવત ધર્મની ગ્લાનિ થાય છે ત્યારે ત્યારે ભગવાનના અવતાર આ પૃથ્વી પર થાય છે. ધર્મ બે પ્રકારના છેઃ પ્રવૃત્તિ ધર્મ અને નિવૃત્તિ ધર્મ.
૭. જ્ઞાન
સહજાનંદ સ્વામીએ પ્રકટજ્ઞાન, પ્રત્યક્ષ પરમાત્માના સ્વરૂપનું જ્ઞાન અને પરોક્ષજ્ઞાન, પ્રકટ ભગવાનના સ્વરૂપ ઉપર ઘણો ભાર મૂક્યો છે. સૂર્ય પ્રકટ થાય ત્યારે રાત્રિનો અંધકાર દૂર થાય. જળ પ્રકટ મળે તો તૃષા નિવૃત્ત થાય. અન્ન પ્રકટ મળે તો સુધા ટળે; સૂર્યની, જળની કે અન્નની કેવળ વાતો કરવાથી તે દૂર થતાં નથી.
ઉનાળો હોય, તૃષ્ણા અત્યંત લાગી હોય, તે સમયે કોઈ તૃષાતુરના શરીર ઉપર ઠંડું પાણી રેડે, તો તેને સારું લાગે, પણ
