________________
રત્નમંજૂષા
૭૭
મોક્ષાભિલાષી સાધુવર્ગને પક્ષે જેની બુદ્ધિ (રુચિ) છે તે સંવિગ્નપાક્ષિક. તેનું લક્ષણ વીતરાગપ્રભુએ સંક્ષેપમાં કહ્યું છે, જે લક્ષણ વડે ચરણ-કરણને વિશે શિથિલ હોવા છતાં એવા જીવો કર્મ(મેલ) ધૂએ છે.
२७९ चरणकरणालसाणं अविणयबहुलाण सयअजोगमिणं । न मणी सयसाहस्सो आवज्झइ कुच्छभासस्स । ५३० ।
ચરણકરણને વિશે પ્રમાદી અને વિનયરહિત જીવને આ ઉપદેશમાલા પ્રકરણ સદૈવ અનુચિત છે; જેમ કૌસ્તુભરત્નને ફેંકી દેનાર મૂર્ખને અથવા કાગડાને કંઠે લક્ષમૂલ્યનું રત્ન ન બંધાય.
२८० नाऊणकरयलगयामलं व सम्भावओ पहं सव्वं । થમ્મિ નામ સીરૂઘ્નરૂ ત્તિ જમ્માનું ગાડું
૩)
હાથમાં રહેલા આંબળાની જેમ સાચી બુદ્ધિએ સઘળાયે મોક્ષમાર્ગ જાણીને પણ જીવ ધર્મને વિશે પ્રમાદી બનેછે તો એ પરથી એમ જ જણાય છે કે એમનાં કર્મો જ ભારે છે. २८१ संजमतवालसाणं, वेरग्गकहा न होइ कन्नसुहा ।
સંવિવિઞામાં દુખ્ વ સિંધિ નાળીમાં ૨૩૩) સંયમ-તપને વિશે પ્રમાદી હોય એને આ વૈરાગ્યની વાત કાનને સુખકર બનતી નથી. પણ એવા જ (તપ-સંયમના પ્રમાદી) હોવા છતાં કેટલાક જ્ઞાની સંવિગ્ન-પાક્ષિકને સુખકારિણી બને છે.
