________________
પૂર્વ ભારતમાં
૧૫ પવિત્ર થયેલી સર્વ જગ્યા તમને બતાવું.' કહી તે બંગાળી સાધુ ઊઠ્યા.
રામદાસ મનમાં રામને સ્મરી રહ્યા: “હે રામ ! તારા આ પામર સેવક માટેના તારા અગાધ પ્રેમનું માપ એ શું કાઢે ? એને ઇચ્છા ઊઠતાંની સાથે જ તું એ પૂરી કરે છે !'' સંન્યાસી, રામદાસને રામકૃષ્ણદેવ રહેતા હતા તે ઓરડામાં લઈ ગયા. ઓરડામાં એક ખાટલો હતો. ખાટલા પર પરમહંસદેવ વાપરતા હતા તે ગાદલું ને બે તકિયા એમના સ્મૃતિચિત્ર તરીકે જાળવી રાખેલાં પડ્યાં હતાં.
તેની પાસે જઈ સ્વામીજીએ પૂજ્યભાવે મસ્તક નમાવ્યું. એટલામાં તો તે પવિત્ર સ્થળના વાતાવરણની ચમત્કારિક અસર એમના પર થવા માંડી. આનંદનાં પૂર ઊભરાવા લાગ્યાં અને રામદાસ તો ત્યાં લાંબા થઈને સૂઈ ગયા તથા આળોટવા લાગ્યા.
આ દશામાં અધએક કલાક વીતી ગયો. પેલા બંગાળી સાધુ વિસ્મયવિમૂઢ જેવા થઈ આ દશ્ય જોઈ રહ્યા હતા. આખરે તેમણે રામદાસને સચેત કર્યા અને બંને બહાર નીકળ્યા.
- પ્રકરણ ૫
ઉત્તર ભારતમાં
દક્ષિણેશ્વરથી નીકળી વચમાં એકબે સ્થળે રોકાઈ રામદાસ કાશી પહોંચ્યા. કાશીથી રામની ભૂમિ અયોધ્યા પણ જઈ આવ્યા. આકરી ઠંડીથી અકળાયેલા સાથેના સાધુરામે હવે
