________________
C0
પર્યુષણ પર્વ મહાભ્ય કલ્પના કરી શકે નહિ, આકાશના તારાની સંખ્યા કરી શકે નહી, ગંગાનદીના કાંઠાની રેતની સંખ્યા કરી શકે નહિ, માતાના સ્નેહની તથા ગુરુના હિતોપદેશની સંખ્યા કરી શકે નહિ તેવી રીતે પર્યુષણ પર્વના મહાભ્યની સંખ્યા પણ કરી શકાય નહિ.”
સર્વ પર્વોમાં અધિક મોટું પર્યુષણ પર્વ છે. જેમ ગુણમાં વિનયગુણ, વ્રતમાં બ્રહ્મચર્યવ્રત, નિયમમાં સંતોષ, તત્વમાં સમક્તિ, મંત્રમાં પંચપરમેષ્ઠિ (નવકાર), તીર્થમાં શત્રુજ્ય તીર્થ, દાનમાં અભયદાન, રત્નમાં ચિંતામણી રત્ન, રાજામાં ચક્રવર્તી, કેવળીમાં તીર્થકર શ્રેષ્ઠ છે તેમ સર્વ પર્વોમાં પર્યુષણપર્વ શ્રેષ્ઠ છે. એટલે જ આ પર્વની ઉત્તમ રીતે આરાધના કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. જેમ ધર્મ વિના મનુષ્યનો જન્મ નિષ્ફળ તેમ વાર્ષિક પર્યુષણની આરાધના વગર શ્રાવકનો ધર્મ પણ નિષ્ફળ જાણવો તેમ કહ્યું છે.
- શ્રેણિક રાજા પર્યુષણ પર્વનું મહાત્ય સાંભળ્યા બાદ પૂછે છે, “ જિનેન્દ્ર, પહેલાં આ પર્યુષણપર્વ કોણે સમ્યક પ્રકારે આરાધ્યું છે? તેના થકી કેવા ફળ પામ્યા છે ? ત્યારે ભગવાન ગજસિંહ રાજા વિશે એક કથા કહે છે. તે કથાનો સાર આ પ્રમાણે છે. ભગવાન કહે છે કે ગજસિંહે રાજાને શુભ મતિએ વિધિ સહિત પર્યુષણ પર્વ આરાધવાથી અતિ મોટા ફળરૂપે રાજા તીર્થંકર પદવી પામ્યો છે.”
આ જંબુદ્વીપમાં ભરતક્ષેત્રના દક્ષિણભાગમાં જયસિંહ નામનો રાજા રાજય કરે છે. આ ન્યાયી રાજાની લક્ષ્મી જેવી કમલા નામની પટ્ટરાણી છે. આ રાજાનો સુમતિ નામનો પ્રધાન સર્વગુણની સમૃદ્ધિ સહિત ઉત્કૃષ્ટ અરિહંત ધર્મ પાળે છે. તે મંત્રીશ્વર સ્વામીના કાર્ય પ્રત્યે નિષ્ઠાવાન છે. એક દિવસ રાણીએ રાત્રિની નિંદ્રામાં ઉજ્જવલ ઐરાવત હાથી તથા કેસરીસિંહ એ બે સ્વપ્નામાં પોતાના મુખમાં પ્રવેશતા દીઠા. તેણે જાગીને રાજાને સ્વપ્ન વિશે વાત કરી. ત્યારે રાજાએ કહ્યું તમારે રાજ્ય ધુરંધર ગુણવંત એવો પુત્ર થશે. રાણી ખૂબ હર્ષ પામે છે. અને નવ માસ પૂર્ણ થયા બાદ શુભ મુહૂર્ત પુત્ર રત્નને જન્મ આપે છે. રાજાએ પણ પુત્ર જન્મોત્સવ કરી સ્વપ્નના યથાર્થ ગુણ સ્વરૂપે ગજસિંહ કુમાર એવું નામ આપ્યું.
