________________
ધમધ-ચંથમાળા
: ૨૨ :
* પુષ
ચોરીના સ્વરૂપને વિચાર કરીએ તે માલમાં સેળભેળ કરવી કે સાચાને બદલે નક્કી માલ આપે તે પણ એક પ્રકારની ચેરી જ છે. દૂધમાં પાણું નાખવું, આટામાં ચાક ભેળવ, ઘીમાં વેજીટેબલ ઉમેરવું, તલના તેલમાં મગફળીનું તેલ નાખવું, સારાં અનાજમાં હલકાં અનાજને ભેગા કર, કેસર-કસ્તૂરી–અંબર–કપૂર વગેરે કિંમતી પદાર્થો નક્કી બનાવી ને આપવા, ઔષધને તાજા કહીને વાસી આપવા, સોનાનાં ઘરેણું કહીને પિત્તળનાં ઘરેણાં પધરાવી દેવા, વગેરે પણ ચેરી જ છે, કારણ કે તેથી બીજી વ્યક્તિનું ધન તેની ઈરછા વિના લઈ લેવાય છે.
ખેતી, વેપાર-ઉદ્યોગ કે હુન્નર-ધંધા વગેરે માટે રાજ્ય જે સગવડ અને સલામતી આપે છે, તેના પેટે આવકને અમુક ભાગ લેવાને તે હક્કદાર છે; પછી એ ભાગ સીધે લે કે કરવેરારૂપે વસુલ કરે. આ ભાગ આપવાના અખાડા કરવા કે યુક્તિ-પ્રયુક્તિઓ અજમાવીને તેણે નાખેલા કરવેરા ન ભરવા, તે પણ એક પ્રકારની ચોરી જ છે. શાસ્ત્રકારો તે ત્યાં સુધી કહે છે કે “રાજદંડ ઉપજે તે ચેરી. ” એટલે જે કામ કરવાથી રાજાને દંડ કરે પડે, તે બધાને સમાવેશ ચોરીમાં થાય છે.
આ ઉપરાંત ખેટાં તેલ અને ખેટાં માપ રાખવાં એ પણ એક પ્રકારની ચેરી જ છે. કેટલાક લેવાનાં કાટલામાં નીચે સીસું ચટાડી તેને વધારે વજનદાર બનાવી દે છે અને એ રીતે ગ્રાહકોને છેતરીને તેની પાસેથી વધારે માલ લઈ લે છે તથા આપવાના કાટલાને નીચેથી ખેદી નાખીને તેને ઓછાં વજનનું બનાવી દે છે અને એ રીતે ગ્રાહકને ઓછો માલ
