Nyayalok

Author(s): Yashovijay Gani
Publisher: Divyadarshan Trust

Page 14

વિષયમાર્ગદર્શિકા
9 છે.
વિષયમાર્ગદર્શિકા
વિષય
પૃષ્ઠ
| વિષય
J
જ
»
,
“નૈયાયિક સંમત મોક્ષની સમીક્ષા 'मुक्तिवादारम्भः जयदेवमिश्रमतनिरासः સર્વજીવમુક્તિસિદ્ધિ-વર્ધમાન ઉપાધ્યાય વર્ધમાનમત અપ્રયોજક્તાદોપગ્રસ્ત સંસારિત્વેન મોક્ષકારાગતા- નૈયાયિક मुक्तिवादद्वात्रिंशिकासंवादः आत्मख्याति-तत्त्वचिन्तामणि-न्यायलीलावती. संवादावेदनम् ભવ્યત્વ મોક્ષકાસગતાઅવચ્છેદક-સ્યાદ્વાદી મંદ કોટિના શમાદિ વિશિષ્ટ શમાદિના પ્રાપક भव्यत्वनिश्रयेऽध्यात्ममतपरीक्षादिसंवादाविष्कारः महानिशीथवचनेऽन्योन्याश्रयनिराकरणम् નૈયાયિકમતે મોક્ષ પુરુષાર્થના ઉચ્છેદની આપત્તિ तथाभव्यत्वपरिपाकमीमांसा अर्थसमाजसिद्धत्वविचारः ચરમદુઃખધ્વંસ સ્વરૂપ મોક્ષ માનવામાં સમસ્યા મુક્તિ વિશિષ્ટદુઃખસાધનāસરવરૂપ નથી. तत्त्वचिन्तामणिकारमतखण्डनम् तत्त्वचिन्तामणिसंवादः પ્રાગભાવમાં પણ જનતા માન્ય મોક્ષ આયન્તિક દુઃખપ્રાગભાવસ્વરૂપ છે-ભાકર પ્રભાકરમાન્ય મુક્તિનું નિરાકરાણ न्यायसूत्रसंवादः तत्त्वचिन्तामणिसंवादः દુઃખધ્વંસ અથવા દુઃખઅન્તાભાવરૂપ મોક્ષ અમાન્ય છે દુઃખäસસ્તોમ પણ મુક્તિ નથી પરમાત્મામાં આત્માના લયસ્વરૂપ મુક્તિ -ત્રિદંડિમત वेदान्ततत्त्वविवेकटीकाविवरणसंवादः उदयनमतनिरसनम् નિરુપપ્લવ ચિત્તસંતતિ = મુક્તિ - વિજ્ઞાનવાદી
બીજીસંમત મુક્તિ અસંગત सुगतमतनिरासे स्याद्वादकल्पलता-सम्मतितर्कसंवादः १८ ईश्वरप्रत्यभिज्ञाकारिका-पारमात्मिकोपनिपदवचननिराकरणम् મુક્તિ સ્વાતન્ય સ્વરૂપ પ્રકૃતિ અને તેના વિકારોનો લય એ જ મુક્તિ - સાંખ્ય અગ્રિચિત્તાનુત્પાદસહિત પૂર્વત્તિનાશ = મુક્તિ-બૌદ્ધ ૨૦ न्यायकुसुमाञ्जलि-नवमुक्तिवादसंवादः 'न्यायसूत्र-'भाप्य- 'वार्तिक-"तात्पर्यटीकासंवादः આત્મહાનસ્વરૂપ મુક્તિ -ચાવક નિત્યનિતિશય સુખની અભિવ્યક્તિ = મુક્તિ મીમાંસક ૨૨ નિત્ય સુખ પ્રમાણથી અસિદ્ધ-નેયાયિક वाक्यैकवाक्यताविमर्शे जैमिनिसूत्रसंवादः સુખત્વને ઉપલક્ષણ બનાવી અભેદાન્વય-મીમાંસક વાકકવાયતા સમર્થન सुख-ब्रह्माऽभेदमीमांसा शाश्वतसुखसमीक्षा નિત્યસુખાભિવ્યક્તિને મુક્તિ માનવામાં વિપદા સુખ–ાનવગાહી સુખાનુભવ-મીમાંસક तुल्यत्वविमर्श मुक्तावलीमञ्जूपाकारमताऽऽवेदनम् तौतातिततन्त्रतर्जने स्याद्वादकल्पलता-न्यायवार्तिकमुक्तिवादद्वात्रिंशिकासंवादावेदनम् મીમાંસક મતમાં ગૌરવ-નાયિક કેવલ આત્મસ્વરૂપ મુક્તિ-વેદાની वेदान्तिमतखण्डने द्वात्रिंशद्वात्रिंशिका-प्राचीनमुक्तिवादसंवादः शैलेशीकरणस्य ज्ञानयोगपराकाष्ठात्वे शास्त्रवार्तासमुच्चयसंवादः સર્વકર્મક્ષય = મુક્તિ - સ્વાદાદી કાયવ્હકલ્પના અપ્રામાણિક
૧. ગુજરાતી અક્ષરમાં મૂળગ્રંથનો પ્રીતિદાયિની (ગુજરાતી વ્યાખ્યા) માં વિષયનિર્દેશ જાણવો. ૨. સંસ્કૃત અક્ષરમાં ભાનુમતી (સંસ્કૃત ટીકા) ના વિશેષ વિષયોનો ઉલ્લેખ સમજવો.