________________
मन्दीसूत्रे
८०२
इति । कस्यचिज्जनस्य वचनात् तत्परिचयं ज्ञात्वा स चौरः किंचित् कालानन्तरं कर्षकस्य समीपे क्षेत्रे छुरिकामाकृष्य गतः । ततचौरो वदति - त्वामद्यहनिष्यामि । कर्षको ब्रूते - केन कारणेन मां हनिष्यसि । चौरः प्राह - त्वया तदानीं मम खातं न प्रशंसितमिति । कर्षकोवदति-यो यस्मिन् कर्मणि सदैवाभ्यासपरः स तद्विपये प्रज्ञाप्रकर्षवान् भवत्येव, तत्राहमेव दृष्टान्तः । तथाहि--अमून् मुद्गान् हस्तगतान यदि भणसि, तर्हि सर्वानप्यधोमुखान् पातयामि, यद्वा ऊर्ध्वमुखान् । अथवा —- आदमी से पूछा- यह कौन है और कहां रहता है। उसने उस का परि
उस को दे दिया । कुछ समय बाद जब यह किसान अपने खेतपर गया हुआ था तब यह चोर भी उस के पीछे २ चला गया और वहां जा कर छुरी को खेचते हुए उस से कहने लगा-संभल जाओ - मैं आज तुम्हारा खून करूंगा। चोर के इस प्रकार वचन सुन कर कृषक ने कहा मेरे खून करने का कारण क्या है ? । उत्तर में चोरने कहा याद करो - जिस दिन लोग मेरे दिये कमलाकार खात की मुक्त कंठ से प्रशंसा कर रहे थे उस दिन तुमने मेरे कृत्य की प्रशंसा नहीं की है। चोर के इस तरह वचन सुन कर कृषक ने कहा भाई ! इसमें प्रशंसा करने की बात ही कौन सी है ? जो जिस विषय में सदा अभ्यस्तशील होता है वह उस विषय में विशेष बुद्धि प्रकर्षवाला होता है । इस में मैं दूसरे की क्या बात कहूं अपनी ही बात कहता हूं - सुनिये मेरे हाथ में ये मूंग के दाने हैं । अब आप कहिये मैं इन्हें " सब को नीचे मुख रहे " इस रूप से
માસને પૂછ્યું, “ આ કાણુ છે અને કયાં રહે છે? ” તેણે તેને તેને પરિચય આપ્યા. કેટલાક દિવસ પછી જ્યારે તે ખેડુત પેાતાનાં ખેતરે જતા હતા ત્યારે તે ચાર પણ તેની પાછળ પાછળ ચાલી નીકળ્યે અને ત્યાં જઈ ને છરી કાઢીને તેને કહેવા લાગ્યા, “ સાવધાન! હું આજે તારૂ' ખૂન કરી નાખીશ. ચારના આ પ્રકારનાં વચને સાંભળીને ખેડુતે કહ્યુ, ” મારૂ ખૂન કરવાનું શું કારણ છે ? ” તેના જવાખમાં ચોરે કહ્યું, યાદ કર, તે દિવસે લેાકેા મેં દીધેલ કમળાકાર ખાતરની જ્યારે પ્રશંસા કરતા હતા ત્યારે તે મારા કાર્યની પ્રશંસા કરી ન હતી. ” ચારની આ પ્રકારની વાત સાંભળીને ખેડૂતે કહ્યુ, “ ભાઈ! તેમાં પ્રશંસા કરવા જેવી વાત જ શી છે ? જે વિષયના જેને હંમેશના અનુભવ હાય છે તે માણસ તે વિષયમાં વિશેષ બુદ્ધિપ્રકવાળા હોય છે. તે ખાખતમાં હું બીજાની શી વાત કરૂ મારી પેાતાની જ વાત કહું છું તે સાંભળ મારા હાથમાં આ મગના દાણા છે. તમે જ કહે હું તેમને બધાનું સુખ નીચે રહે તે પ્રમાણે
ܕܕ
