Mruccha Katikam

Author(s): Sudraka, Prithvidhara, Hiranand Mulraja Sarma, Kashinath Pandurang Parab
Publisher: Tukaram Javaji

Page 422

100
P. 237. L. 20-21. P. 238. L. 1-2 (Verse 13). I stumble but the ground is not miry or muddy, my left eye throbs and my left arm trembles repeatedly, still that bird screams again and again. (These all) presage cruel death there is no doubt in that.[जिझिताध्मातकुक्षिः]-जिझितो वक्रितः आध्मातः स्फीतश्च कुक्षिर्यस्य-whose
middle is coiled and puffed up.-[शकुनिरपरः] Vulture or owl. हरिणी Metre. 'नसमरसलागः षड्वेदैर्हयैर्हरिणी मता.'
For these bad omens cf. auguries mentioned in the Valmiki Ramayana at the final march of Ravana against Rama.-'नयनं चास्फुरद्वामं वामो बाहुरकम्पत.' &c. &c. p. 152. (Yuddha Kanda,) Bombay Edition. The harsh notes of a crow portend dire calamity. So do his cries when he faces the sun and perches on a blighted tree. Cf. S'ârngadharapaddhati 2671 and 2673 verses, also Brihatsamhita.
'दारुणनादस्तरुकोटरोपगो वायसो महाभयदः । ऐन्द्रयादिदिगवलोकी सूर्याभिमुखो रुवन् गृहे गृहिमः ॥ राजभयचोरवन्धनकलहाः स्युः पशुभयं चेति ।। छिन्नाग्रेऽङ्गच्छेदः कलहः शुष्कद्रुमस्थिते ध्वाङ्ग्रे॥'
Brihat. S. pp. 360, 61, 64, Calcutta Edition. Snake coming in front forbodes similar miseries. फणिनोऽभिमुखागमोऽरिसङ्गं कथयति बन्धवधात्ययश्च यातुः ibid. Also Vasantarajas'âkuna
.. 'वामोतिरोगं कुरुते विशुष्के
तिक्ते च वृक्षे कलिकार्यनाशौ ।' &c. Throbbing of the left eye and arm is also ominous.. Cf. S'ârngadharapaddhati, p. 373.
“वामस्याधः स्फुटणमसकृत्सङ्गरे भङ्गहेतुस्तस्यैवोर्ल्ड हरति नितरां मानसं दुःखजालम् । नेत्रोपान्ते हरति च धनं नेत्रकोणे च बन्धु सव्ये चैतत् फलमविकलं व्यत्ययं चापसव्ये ॥ दक्षिणमहं पुंसः स्त्रियाश्च वाम शुभावहं स्फुरितं ।
नीचोच्चमध्यमात्रः फलति च गात्रोचितः स्पन्दः ॥" Stumbling also forbodes evil. See वसन्तराजशाकुनम् .
For augury consult 229th and two subsequent cantos of the Agnipurana. . P. 238. L. 8–11 (Verse 14). The court appears to be an ocean, the councillors engulfed in deep thoughts are the waters, envoys,