________________
મારા અનુભવો વિશેષ કાંઈ નહોતું. નિઃસંતાન દંપતીને સંતાન જોઇતું હતું તે દેવાનું મારા ભાગે આવ્યું. આ ઇચ્છા પૂરી કરવા આ લગ્નનું પ્લાન મારી બુદ્ધિશાળી શોક્ય કરી રાખ્યું હતુ.
આ સંબંધે મારા ભાગે કડક કાયદાઓ પાળવાના હતા. જેવા કે મારે પતિ સાથેનો સંબંધ ફક્ત સંતાન પ્રાપ્ત થાય તેટલો જ રાખવાનો , મતલબ કે મારા પતિ ફક્ત મારા સંતાનોના પિતા એટલો જ મારો હક ! આ ઉપરાંત સંતાનના જન્મ પછી તેના માતૃત્વની હકદાર હું નહીં. સંતાનોને લાડ લડાવવાં, ઉછેરવાં, મોટા કરવાં - આ બધા કુદરતી હકો પણ મારે સ્વેચ્છાપૂર્વક શોક્યને આપી દેવાના ! મારા પાળેલા પશુ જેવા પતિની આ આજ્ઞા હતી. મારી ઇચ્છા – અનિચ્છાનો પ્રશ્ન જ નહોતો. સંસારની લગામ શોક્યના મજબૂત હાથમાં હતી, અને મને આ બંદૂકની અણી જ નજર સમક્ષ દેખાતી હતી. આ જેલની ચાર દીવાલ વચ્ચે જ મારે જીભે છૂટકો હતો. હવે તો પિયરમાં પણ સહકારની આશા નહોતી.
આવી પરિસ્થિતિમાં મારા સંસારનો દોર ચાલ્યો. હું ત્રણ સંતાનોની માતા બની, પણ મને એવું લાગતું કે મારા હાથમાં લાડવા આવતાવેંત ઝુંટાઈ જતા હતા. ખેડેલા ખેતરનો પાક પોતે જ લખી શકતી નહોતી. આમ, જિંદગીનું ચક્કર ચાલતું રહ્યું. જીવનનો સુવર્ણકાળ કે માણવા જેવી જે પળો હતી તે સમયના ચક્રમાં હોમાતી ગઇ. આમ, ‘વસંત' વેરવિખેર થઇને પાનખરમાં ફેરવાઈ ગઈ.
આજે મારી ઉંમર પીસ્તાલીસની આસપાસ છે. જીવનના ત્રીજા અંકમાં પ્રવેશ પામી ચૂકી છું. મારા પતિનો સ્વર્ગવાસ થઈ ગયો છે. મારી શોક્ય પણ વૃદ્ધાવસ્થાને આરે આવી પહોંચી છે. જીવન જીવવાની સાથે અનુભવપાઠ પણ હું શીખતી ગઈ છું. આજે હિંમતે મારા જીવનમાં પ્રાણ
$
