Mahabharat Samhita Part 01

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 13

1. 1. 49] आदिपर्व [1. 1. 76 विस्तीर्यैतन्महज्ज्ञानमृषिः संक्षेपमब्रवीत् / नारदोऽश्रावयदेवानसितो देवलः पितॄन् / इष्टं हि विदुषां लोके समासव्यासधारणम् / / 49 गन्धर्वयक्षरक्षांसि श्रावयामास वै शुकः // 64 मन्वादि भारतं केचिदास्तीकादि तथापरे / दुर्योधनो मन्युमयो महाद्रुमः तथोपरिचराद्यन्ये विप्राः सम्यगधीयते // 50 स्कन्धः कर्णः शकुनिस्तस्य शाखाः / विविधं संहिताज्ञानं दीपयन्ति मनीषिणः / दुःशासनः पुष्पफले समृद्ध व्याख्यातुं कुशलाः केचिद्वन्थं धारयितुं परे / / 51 मूलं राजा धृतराष्ट्रोऽमनीषी // 65 तपसा ब्रह्मचर्येण व्यस्य वेदं सनातनम् / युधिष्ठिरो धर्ममयो महाद्रुमः इतिहासमिमं चक्रे पुण्यं सत्यवतीसुतः / / 52 / / ___ स्कन्धोऽर्जुनो भीमसेनोऽस्य शाखाः। पराशरात्मजो विद्वान्ब्रह्मर्षिः संशितव्रतः / माद्रीसुतो पुष्पफले समृद्धे मातुर्नियोगाद्धर्मात्मा गाङ्गेयस्य च धीमतः // 53 मूलं कृष्णो ब्रह्म च ब्राह्मणाश्च / / 66 क्षेत्रे विचित्रवीर्यस्य कृष्णद्वैपायनः पुरा / पाण्डुर्जित्वा बहून्देशान्युधा विक्रमणेन च / त्रीनग्नीनिव कौरव्याञ्जनयामास वीर्यवान् // 54 अरण्ये मृगयाशीलो न्यवसत्सजनस्तदा // 67 उत्पाद्य धृतराष्ट्रं च पाण्डं विदुरमेव च / मृगव्यवायनिधने कृच्छ्रां प्राप स आपदम् / जगाम तपसे धीमान्पुनरेवाश्रमं प्रति // 55 जन्मप्रभृति पार्थानां तत्राचारविधिक्रमः // 68 तेषु जातेषु वृद्धेषु गतेषु परमां गतिम् / मात्रोरभ्युपपत्तिश्च धर्मोपनिषदं प्रति / अब्रवीद्भारतं लोके मानुषेऽस्मिन्महानृषिः / / 56 धर्मस्य वायोः शक्रस्य देवयोश्च तथाश्विनोः / / 69 जनमेजयेन पृष्टः सन्ब्राह्मणैश्च सहस्रशः / तापसैः सह संवृद्धा मातृभ्यां परिरक्षिताः / शशास शिष्यमासीनं वैशंपायनमन्तिके / / 57 मेध्यारण्येषु पुण्येषु महतामाश्रमेषु च // 70 स सदस्यैः सहासीनः श्रावयामास भारतम् / ऋषिभिश्च तदानीता धार्तराष्ट्रान्प्रति स्वयम् / कर्मान्तरेषु यज्ञस्य चोद्यमानः पुनः पुनः / / 58 शिशवश्चाभिरूपाश्च जटिला ब्रह्मचारिणः // 71 विस्तरं कुरुवंशस्य गान्धार्या धर्मशीलताम् / पुत्राश्च भ्रातरश्चेमे शिष्याश्च सुहृदश्च वः / क्षत्तुः प्रज्ञां धृति कुन्त्याः सम्यग्द्वैपायनोऽब्रवीत् 59 पाण्डवा एत इत्युक्त्वा मुनयोऽन्तर्हितास्ततः॥ 72 बासुदेवस्य माहात्म्यं पाण्डवानां च सत्यताम् / तांस्तेर्निवेदितान्दृष्ट्वा पाण्डवान्कौरवास्तदा। दुर्वृत्तं धार्तराष्ट्राणामुक्तवान्भगवानृषिः // 60 शिष्टाश्च वर्णाः पोरा ये ते हर्षाच्चक्रशुभृशम् / / 73 चतुर्विंशतिसाहस्री चक्रे भारतसंहिताम् / आहुः केचिन्न तस्येते तस्येत इति चापरे / उपाख्यानैर्विना तावद्भारतं प्रोच्यते बुधैः / / 61 यदा चिरमृतः पाण्डुः कथं तस्येति चापरे / 74 ततोऽध्यर्धशतं भूयः संक्षेपं कृतवानृषिः / / स्वागतं सर्वथा दिष्ट्या पाण्डोः पश्याम संततिम् / अनुक्रमणिमध्यायं वृत्तान्तानां सपर्वणाम् / / 62 उच्यतां स्वागतमिति वाचोऽश्रूयन्त सर्वशः / / 75 इदं द्वैपायनः पूर्वं पुत्रमध्यापयच्छुकम् / तस्मिन्नुपरते शब्दे दिशः सर्वा विनादयन् / ततोऽन्येभ्योऽनुरूपेभ्यः शिष्येभ्यः प्रददौ प्रभुः॥ / अन्तर्हितानां भूतानां निस्वनस्तुमुलोऽभवत् // 76 - 3 -