________________
૧૪૧
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ | ગાથા: ૧૩
પૂજા પંચાશક ગાથા ૩૮-૩૯નો અર્થ આ પ્રમાણે છે
નં પુ ..... તમાદંગાધર્મથી કુશળ અનુષ્ઠાનના સેવનથી, અનેક સત્ત્વોના=પ્રાણીઓના, હિત કરનારા, નિરુપમ સુખને પેદા કરનારા, અપૂર્વ ચિંતામણિ સમાન, આ= તીર્થંકર, થાય છે. તે કારણથી આ અનુષ્ઠાન=ધર્મદેશનાદિરૂપ તીર્થંકર અનુષ્ઠાન, જગતના જીવો માટે હિત=પથ્થરૂપ છે, અનુપહત=અપ્રતિઘાતરૂપ છે. આવા પ્રકારના પ્રધાન ભાવવાળાનું= આવા પ્રકારના સુંદર અધ્યવસાયવાળાનુંતેમાં=ધર્મદેશનાદિરૂપ જિનઅનુષ્ઠાનમાં પ્રવર્તન સ્વભાવવાળું જે વળી તીર્થકરત્વનું પ્રાર્થના નિરભિવંગ છે, તે અર્થપત્તિથી અદુષ્ટ છે. (પૂજા પંચાશક-૩૮/૩૯)
પૂજા પંચાશક-૩૮/૩૯મી ગાથાનું ગ્રંથકારશ્રી ટીકામાં સ્પષ્ટીકરણ કરે છે -
ત્યુનઃ .... સત્પન્થ: જે વળી તીર્થકરવપ્રાર્થત નિરભિવંગ છે. તે અદુષ્ટ છે. એ પ્રકારે ગાથાનો સંબંધ અન્વય છે.
યથા ...... અચમ્ નિરભિવંગ તીર્થંકરત્વ પ્રાર્થના અદુષ્ટ કેમ છે ? તે બતાવવા માટે ટીકામાં “યથા' શબ્દ કહેલ છે. તેનો અર્થ જે આ પ્રમાણે' એવો છે, અને તે જ બતાવે છે - ધર્મથી કુશળ અનુષ્ઠાનથી, આ તીર્થકર, થાય છે, એ પ્રમાણે જાણવું.
અહીં મૂળ પંચાશકની ગાથામાં ઘમ્મા ઘણો છે ત્યાં મવતિ' ક્રિયાપદ અધ્યાહાર છે.
હવે તે તીર્થકર કેવા થાય છે. તે બતાવે છે –
વિમૂત? ... : અનેક પ્રાણીઓના હિતને કરનારા, નિરુપમ સુખને પેદા કરનારા ભવ્ય જીવોને સન્માર્ગ આપીને નિરુપમ એવા મોક્ષસુખને પેદા કરનારા અને અપૂર્વ ચિંતામણિ સમાન છે.
તત્ . ચાયપ્રાતમ્ ત=સ્મા–તે કારણથી, આ ધર્મદેશનાદિરૂ૫ તીર્થંકરનું અનુષ્ઠાન, હિત=ભવ્ય જીવોને પથરૂપ છે. અપહત=અપ્રતિઘાત= યથાર્થ પદાર્થની પ્રરૂપણા કરનાર હોવાથી કોઈ તેનું નિરાકરણ કરી શકે તેવું નથી, પરંતુ યુક્તિયુક્ત છે.
તિઃ' અહીં અનુપદનમતિયાd પછી ‘તિ” શબ્દ અધ્યાહારરૂપે ગ્રહણ કરવાનો છે. તેથી મૂળમાં પદમાવત્સ=કથાનભાવસ્થ છે તેની પૂર્વે ‘ત્તિ’ શબ્દનું ગ્રહણ કરવાથી તિપ્રથાનમાવસ્ય શબ્દ સમજવો. અને તેનો અર્થ બતાવે છે – રૂત્તિપ્રથાનમાવ= વંતસુન્દરાધ્યવસાયચ=આવા પ્રકારના સુંદર અધ્યવસાયવાળા પુરુષનું પૂર્વમાં વર્ણન
