________________ [ 243. બાળ, વૃદ્ધ, ગ્લાન કે માતા-બહેનને આત્મા અપેક્ષાએ સમાન હોવા છતાં રક્ષણ આપવામાં આવે ભેદ કેમ? તે આક્ષેપકારક જણાવશે કે, માતા-બહેને અબળા હોય છે, બાળકે તે રુદનબળ ઉપર જીવતાં હોય છે, અને ગ્લાન વૃદ્ધાદિ અશક્ત હોવાથી માતા-બહેને તેમજ બાળવૃદ્ધાદિને સર્વપ્રથમ રક્ષણ આપવું એ જ વ્યવહારુ અને ઉચિત માર્ગ છે. એ જ રીતે મનુષ્ય વિશેષ સમજ ધરાવનાર હોવાથી તે (મનુષ્ય) ભૂખ્યો થશે, તે યાચીને, લૂંટાઝૂંટવીને અથવા ગમે તે પ્રયાસે પેટ ભરશે. ત્યારે મૂક પશુઓ કે અન્ય જીવજન્તુઓ ગમે તેટલા દિવસનાં ભૂખ્યા-તરસ્યાં હશે, તો પણ યુદ્ધ કે બળવો નહિ પિકારે; કારણ કે એમનામાં એ કોટીની સમજ અને શક્તિનો અભાવ હોવાથી સર્વપ્રથમ કીડી-કુંથું આદિ સૂક્ષ્મ જીવજન્તુઓને, તે પછી મૂક પ્રાણીઓને અને ભૂખ્યા માનવોને તન-મન-ધનથી સહાયતા આપી નિરાધારોનાં શિરસ્ત્રાણ-આધારશિલારૂપ બનવું એ જ ઉચિત અને વિહિત માર્ગ છે. એટલે જ જેને કઈ પણ જીવની ઉપેક્ષા કર્યા વિના ક્રમબદ્ધ રીતે જીવદયાનું અને રક્ષણનું કર્તવ્ય કરે જ જાય છે.
