________________ ઐતિહાસિક કથા જોધપુર-નરેશ યશવંતસિંહ એક વાર શહેનશાહ શાહજહાંના હુકમથી ઔરંગઝેબની સામે લડવા મેદાને પડ્યા. ઔરંગઝેબ જેટલું સૈન્યબળ યશવંતસિંહ પાસે ન હતું. જે ઘેડા સૈનિકે હતા તે પણ કપાઈ મુઆ. યશવંતસિંહના મનમાં જીવન કે મૃત્યુને પ્રશ્ન ઉભે થયે. જીવવું હોય તે યુદ્ધના મેદાનમાંથી નાસી છૂટવા સિવાય બીજો કોઈ માર્ગ રહ્યો હતે. એક માત્ર જીવવાની ઈચ્છાથી યશવંતસિંહે પાછા પગલા ભર્યા. તે દિવસે રાજપુતેની ક્ષત્રીયવટ ઉપર કલંકની છાયા પડી. યશવંતસિંહજીની રાણ, શિશદીય કુળની રાજકુમારી હતી. તેણીએ જ્યારે સાંભળ્યું કે પોતાને પતિ યુદ્ધના મેદાનમાંથી જીવતે પાછો આવે છે અને માત્ર પોતાના પ્રાણ બચાવવા માગે છે ત્યારે તેને નારીદેહમાં વહેતું શાંત રક્ત પણ ઉછળી આવ્યું. પતિની કાયરતાં તેણને અસહ્ય થઈ પડી. એ વખતે તેણીએ પિતાના સૌભાગ્યને, સુખને કે વૈભવને વિચાર ન કર્યો. પતિની પ્રતિષ્ઠા જાય તે સંસારમાં જીવવા જેવું શું રહે? આ વિચાર કરી તેણીએ રાજમહેલના દરવાજા બંધ કરાવી દીધા.
