________________
ખરડ પહેલા–પ્રવેશ.
આપવાના ભેગ ચેાડા નથી, તેમ સત્ય પણ પ્રત્યક્ષ આવી ઉભું રહેનાર નથી. સત્યનું સ્વરૂપજ એવું છે કે તેને મુર્તિમાન કરીએ, તેને અમુક સીમા બાંધી પરિચ્છેદવાળુ કરીએ કે તુરત તે અસત્ય થઈ જાય છે; છતાં સર્વ માન્ય સત્ય તા એકજ ડાવુ જોઇએ, તે છેઃ તેને ગ્રહણ કરી શકાય તેા સર્વ વિરાધના અંત આવે.
ઉપર જણાવેલા વિચારો જૈનધર્મને પણ લાગુ પડે છે. આજથી કેટલાક વર્ષે ઉપર કેટલાકાનું માનવુ એમ હતું કે જૈનધર્મ એ એક આધુનિક નવા ધર્મે છે. ત્યારપછી કેટલાક હિંદુના તથા વિદેશીય વિદ્યાને એવુ કહેવા બહાર પડયા હતા કે જૈનધર્મ આશરે ૨૫૦૦ ( પચીસ સા ) વર્ષ ઉપર આધ ધર્મમાંથી નીકળ્યા હતા અને તેથી તે બૈાધધર્મની શાખા છે. આવા વિચાર। . નાના નાના વિદ્યાનેાએજ બતાવ્યા હતા એટલુજ નહિ પણ પાશ્ચાસ મહા વિદ્વાન ફીલસુફ્ મરહુમ મી મેક્ષમુલરે પણ બતાવ્યા હતા, ને તેને મરહુમ પ્રોફેસર મણિલાલ નભુ ભાઈએ ટેકા આપ્યા હતા. વળી નાના તથા મેાટા ઇતિહાસ કીઓએ પણ કાંઇ પણ તપાસ વગર આ વિચાર સ્વમેય સ્વિકાર્યા હતા, તે નાના માળાને જે ઇતિહાસ તથા પુસ્તકા શીખવવામાં આવે છે તેમ પણ બેધડક પ્રગટ કર્યા હતા. પણ વખતના વહેવા સાથે દરેક વિદ્વાને પેાતાની ભુલ જોઇ, તેના સ્વીકાર કરી પોતાના અભિપ્રાય ફેરવ્યા છે. પ્રો. મેમુલર જેણે સને ૧૮૮૪ના વર્ષમાં એમ જણાવ્યુ` હતુ` કે જૈન ધર્મ બૈધની શાખા છે, તેને સને ૧૮૯૫ ના વર્ષમાં એ વિચાર ફેરવવા પડયા છે; અને પ્રખ્યાત યુરાપિયન વિદ્વાન-ડે લુઇરાઈસ, ડે॰ યુર, મી કલેાટ, ડા॰ ખુલ્લુર, ડા॰ હાર્નલ વગેરેએ ટેકો આપ્યા છે. એટલુ જ નહી પણ પ્રખ્યાત હિંદી વિદ્વાન મણિલાલ નભુભાઇ પણુ પાતાના મહા ઉપચેગી પુસ્તક ‘ સિદ્દાન્ત સાર માં જણાવે છે કે ‘ પણ એટલી વાત તેા ડા॰ બુદ્ધુર વગેરેના શેાધ ઉપરથી સિદ્ધ થઈ છે કે જૈન મત ને આધ મત એ એક એક સાથે સંબંધ ધરાવતા નથી, ને છેલ્લા તીર્થંકર મહા વીર, તે મુદ્દનુંજ ખીજું નામ છે, એમ નથી. જૈન મતના ગ્રંથામાંથી પણ કાંઇક એવાજ પુરાવા મળે છે, કે ( જુએ સિદ્દાન્ત સાર પાનુ· ૧૦૬) “ જેના પૃથ્વીને અનાદી માને છે, ને તેજ રીતે તેમના તીર્થંકર પણ એક બે નહી, સા ખસા નહી, હજાર બે હજાર નહી, લાખ મે
.
